Οι πολιτικές διαδικασίες, είτε σε ομαλές περιόδους είτε σε πιο οξυμμένες όπως είναι οι προεκλογικές, έχουν το δικό τους χρώμα και ολοκληρώνουν την εικόνα τους αναλόγως του ήθους, του ύφους και του επιπέδου των παικτών.
Στις εκλογικές περιόδους λοιπόν, τα πάθη οξύνονται, τα διακυβεύματα τίθενται αμείλικτα, οι αντιπαραθέσεις φουντώνουν και το πραγματικό πρόσωπο πολιτικών ομάδων αλλά και ατόμων αποκαλύπτεται πεντακάθαρα. Ο κάθε πολίτης ξεχωριστά, δεν δημιουργεί από μόνος του την εικόνα. Αυτή ολοκληρώνεται από ένα ολόκληρο παζλ, με υλικά που κομίζουν τα πολιτικά επιτελεία των κομμάτων. Με τα επιχειρήματα που προσφέρουν, με τον τρόπο αλλά κυρίως την αισθητική και το ήθος που εμπνέουν στα κομματικά μέλη αλλά και τους πολιτικούς φίλους και υποστηρικτές.
Δυστυχώς, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι βαριές φράσεις, ανεπίτρεπτες μέθοδοι, τα περίφημα fake news, που μπορεί κανείς να διακρίνει στο μεγάλο τοπίο της πολιτικής. Την ίδια κατάσταση συναντά κανείς στη μικρότερη κλίμακα της αντιπαράθεσης στο καφενείο, τις συναντήσεις και βέβαια στον χώρο του Διαδικτύου. Έναν χώρο που, παρ’ ότι αχανής, δίνει την ψευδαίσθηση του πιο προσωπικού πεδίου και της «πρόσωπο με πρόσωπο» επικοινωνίας. Απατηλά, σαφώς.
Στο Διαδίκτυο λοιπόν, ο καθείς μπορεί να εκφρασθεί αυθόρμητα με ένα like ή κάποιο σχόλιο. Θεωρώντας μάλιστα ότι απέναντί του έχει έναν παλιό του γνώριμο ή γνώριμη της, (κι ας μην τον ή την έχει συναντήσει ποτέ), εκφράζεται χωρίς πολλή σκέψη ως προς τον τρόπο και τον πολιτισμό του σχολίου ή της απάντησης.
Ταξιδεύοντας το Διαδίκτυο και τις σελίδες ηλεκτρονικής κοινωνικής συνεύρεσης αυτές τις μέρες και από αφορμή μια δική μου ανάρτηση είχα την ευκαιρία να βρεθώ μπροστά σε μια ενδιαφέρουσα κατάσταση. Αξιοπρόσεκτη ως προς το εύρος, την ένταση και την ποικιλία. Μαζί με τα ευχάριστα like και τα θετικά σχόλια υπάρχουν και τα δυσάρεστα, όπως είναι φυσικό. Αναλύοντας όμως το στίγμα, τον τρόπο και το ύφος των αρνητικών θέσεων, διαπίστωσα τα εξής. Κατ’ αρχήν ο καθείς εκφράζεται διατυπώνοντας τις θέσεις και τα θέλω του με τον δικό του τρόπο. Τοποθετείται με βάση αυτά που πιστεύει για τον πολιτικό του αντίπαλο. Ανασύρει επιχειρήματα από τη δεξαμενή που του έχει προσφέρει ο πολιτικός – κομματικός του φιλικός χώρος. Και εκφράζεται σύμφωνα με τη δική του πολιτική – ηθική – αισθητική «προίκα». Ο συμμετέχων σε όλη αυτή την διαδικασία όμως δεν προσέρχεται με δικές του αποκλειστικά θέσεις. Έχει ήδη προετοιμαστεί σε κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Για την ακρίβεια, τον έχουν προετοιμάσει γι’ αυτόν τον αγώνα οι αρμόδιοι των κομματικών επιτελείων.
Εδώ πρέπει να δούμε αν τα πολιτικά κόμματα προετοιμάζουν τα μέλη και τους φίλους τους εφοδιάζοντας τους με επιχειρήματα, πάνω σε μια πλατφόρμα νηφάλιας (όσο γίνεται σε προεκλογική περίοδο) αντιπαράθεσης. Αν τους καλλιεργούν ήθος και ύφος αξιοπρεπές και υψηλού επιπέδου. Αν τους κάνει σαφές πως στη δημοκρατία αναμετρώνται θέσεις, επιχειρήματα, ιδανικά και αξίες. Αν δεν ενδιαφέρονται να απελευθερώσουν τα κατώτατα συναισθήματα, το τυφλό μίσος, τη χωρίς θέσεις αντιπαλότητα.
Στη διαμόρφωση του επιπέδου της αντιπαράθεσης συμμετέχουν εκτός των κομματικών επιτελείων και τα φίλα προσκείμενα στο κόμμα ΜΜΕ, κυριολεκτικά στην πρώτη γραμμή διαμόρφωσης γνώμης και τρόπου πολιτικής αντιπαράθεσης.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χυδαίες εκφράσεις, που δεν θα τις εκστόμιζε κανείς ποτέ στη ζωή του, φιγουράρουν υπερήφανα κάτω από την υπογραφή του γράφοντος. Ναι, κάποια ονόματα είναι ψεύτικα. Κάποια «προφίλ» είναι επί τούτου κατασκευασμένα, αλλά η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ευθαρσώς δίνει το στίγμα της. Ένα στίγμα που έχουν πλασάρει τα πολιτικά επιτελεία και το έχουν επιβάλει τεχνηέντως.
Οι υπεύθυνοι της πολιτικής καμπάνιας της Νέας Δημοκρατίας χρησιμοποιούν οχήματα πολλών ταχυτήτων. Σε εθνικό επίπεδο δόθηκε η εντολή «σεμνά και ταπεινά». Οι ακραίες φωνές μαζεύτηκαν και οι ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού σφυρίζουν παιδικά τραγουδάκια. Προσεκτικά ο κ. Μητσοτάκης αλλά και οι συνεργάτες του μας έχουν προετοιμάσει με «έξυπνες ανακοινώσεις» για την επιστροφή στην πολιτική του παρελθόντος που μας ισοπέδωσε. Οι υπόγειες εντολές παίρνουν μορφή γραπτού λόγου, ήχου και εικόνας από τηλεοπτικούς σταθμούς, εφημερίδες και παρεμβάσεις στο Διαδίκτυο. Σε αυτό το τελευταίο φρόντισαν δε να επιβάλουν ό,τι μικρό, ό,τι ευτελές, ό,τι χυδαίο.
Δύσκολη εποχή να μιλήσει κανείς για πολιτικό πολιτισμό. Είναι όμως αυτή η στιγμή που όλοι πρέπει να τον υπερασπιστούμε. Όσο κάποιοι τον αμφισβητούν, τόσο ο καθένας από εμάς ατομικά αλλά και μέσα από τις συλλογικότητες, πρέπει να αγνοήσει το τοξικό τοπίο μέσα στο οποίο κινείται η Ν.Δ. αγκαλιά και με άλλα κόμματα. Πρέπει όλοι οι άλλοι να επιμείνουμε σε μια αντιπαράθεση ήθους, ιδεών και αξιών.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος βουλευτής Περιφέρειας Ανατολικής Αττικής
