Σημαντική αύξηση, ακόμη και πάνω από το 7,75% που αντιστοιχεί σε αυτή των παλαιών Συντάξεων που καταβλήθηκε από 1ης Ιανουαρίου 2023, θα έχουν χιλιάδες ασφαλισμένοι εφόσον υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης εντός του έτους. Η μεγάλη άνοδος του πληθωρισμού κατά το προηγούμενο έτος έχει ως αποτέλεσμα οι συντάξιμες αποδοχές των υποψήφιων συνταξιούχων να υπολογιστούν για τα έτη από το 2002 έως το 2022 με βάση το 9,6%, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης. Παράλληλα, και η Εθνική Σύνταξη αυξάνεται κατά 7,75%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι νέες Συντάξεις να είναι υψηλότερες από τις παλαιές, ακόμη κι αν έλαβαν το σύνολο της αύξησης 7,75% (δεν είχαν δηλαδή προσωπική διαφορά) και έχουν τα ίδια έτη ασφάλισης.
Ήδη, κατά το πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους χιλιάδες ασφαλισμένοι έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι στο τέλος του έτους θα ξεπεράσουν τις 220.000. Η δικηγόρος που εξειδικεύεται στα θέματα κοινωνικής ασφάλισης Ασπασία Παπαθανασοπούλου, όπως είναι ήδη γνωστό, όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί οποτεδήποτε έως και την 31-12-2022 έχουν ήδη λάβει αναδρομικώς από την 1-1-2023 και εφεξής αύξηση 7,75% στο συνολικό ποσό της συντάξεώς τους, με τις διαφοροποιήσεις βεβαίως που προκαλούνταν από την ύπαρξη και το ύψος της τυχόν καταβαλλομένης προσωπικής διαφοράς.
Λόγω υψηλού πληθωρισμού οι συντάξιμες αποδοχές για τα έτη από το 2002 έως το 2022 θα υπολογιστούν με βάση το 9,6%
«Για όσους συνταξιοδοτούνται από την 1-1-2023 και εφεξής εφαρμόζονται οι αρκετά αυξημένοι ετήσιοι δείκτες μεταβολής μισθών, οι οποίοι επιφέρουν σημαντική αύξηση των συντάξιμων αποδοχών, επί των οποίων υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη», επισημαίνει η κ. Παπαθανασοπούλου. Για να συμπληρώσει, πως «ως εκ τούτου, είναι πιθανό μεγάλος αριθμός ασφαλισμένων, οι οποίοι έχουν ήδη θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως και την 30-11-2023, να προτιμήσει να συνταξιοδοτηθεί εντός του έτους αυτού, προκειμένου να τύχει αυτής της ευνοϊκής συνταξιοδοτικής μεταχείρισης, η οποία δεν θα ισχύει για τη συνταξιοδότηση εντός του 2024. Συμπληρώνει μάλιστα ότι οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν φέτος αίτηση και να παραμείνουν στην εργασία τους, έχοντας για όσο διάστημα εξακολουθούν να ασφαλίζονται, μείωση της μηνιαίας σύνταξής τους κατά 30%. Για να καταλήξει η κ. Παπαθανασοπούλου, πως «η επιλογή αυτή, όπως είναι ευνόητο, θα οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης».
Πράγματι, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης κατά το πρώτο τετράμηνο του 2023, σύμφωνα με τα πλέον διαθέσιμα στοιχεία, έχουν ξεπεράσει τις 65.000, ενώ αναμένεται κορύφωση αμέσως μετά το καλοκαίρι, εφόσον προστεθούν και οι οριστικές αιτήσεις συνταξιοδότησης των εκπαιδευτικών. Να σημειωθεί ότι συνολικά, εντός του 2022 υποβλήθηκαν περισσότερες από 212.000 αιτήσεις, συνεχίζοντας το κύμα αιτήσεων συνταξιοδότησης που ξεκίνησε μαζικά το 2021. Ειδικά δε για τους εκπαιδευτικούς, εκτιμάται ότι εντός του τρέχοντος έτους αναμένεται να αποχωρήσουν σχεδόν 4.500 εκπαιδευτικοί, όσοι περίπου ήταν και αυτοί που συνταξιοδοτήθηκαν εντός του 2022. Να σημειωθεί ότι για το σχολικό έτος 2022-2023 ήδη έχουν υποβληθεί οι αρχικές αιτήσεις παραίτησης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εντός του Φεβρουαρίου. Βέβαια, αυτές θα γίνουν αποδεκτές και θα λυθεί αυτοδικαίως η υπαλληλική σχέση των εκπαιδευτικών στο τέλος Αυγούστου.
Τι πρέπει να προσέξουν οι ασφαλισμένοι – Αναλυτικός οδηγός του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ
Τις παγίδες που κρύβει η εφαρμογή των διατάξεων για τη διαδοχική ασφάλιση αποκαλύπτει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, μέσα από έναν αναλυτικό οδηγό για τον θεσμό, που στην πράξη καταργήθηκε το 2016, όταν ψηφίστηκε η ενοποίηση όλων των ταμείων στον ΕΦΚΑ. Πρόκειται για έναν θεσμό που έχει μείνει γνωστός κατά κύριο λόγο για την καθυστέρηση που παρατηρείται, ακόμη και σήμερα, στη διεκπεραίωση μιας αίτησης συνταξιοδότησης σε περίπτωση ύπαρξης ασφάλισης σε περισσότερα από ένα ταμεία, όμως δημιουργεί προβλήματα και όσον αφορά την ουσία της ασφάλισης.
Για παράδειγμα, όπως εξηγεί το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, αφορά την ασφάλιση που πραγματοποιήθηκε έως τις 31.12.2016 σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα και σε διαφορετικούς φορείς, τομείς ή λογαριασμούς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ. Από το 2017 και μετά ισχύει η παράλληλη ασφάλιση.
Επίσης, οι διατάξεις της διαδοχικής εφαρμόζονται μόνο όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος, δηλαδή το γήρας, η αναπηρία ή ο θάνατος.
Προσοχή απαιτείται και όσον αφορά τον χρόνο ασφάλισης, καθώς οι διατάξεις ορίζουν ρητά πως δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μέρους του χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί σε έναν φορέα, τομέα, λογαριασμό ή κλάδο. Απαιτείται δηλαδή ο συνυπολογισμός του συνόλου του χρόνου.
Και βέβαια, είναι αναγκαίο να γνωρίζει κάποιος ότι η διαδοχική ασφάλιση θα πρέπει να δηλώνεται κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης στον τελευταίο φορέα. Και αυτό γιατί επηρεάζει τόσο τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και το ύψος της δικαιούμενης ανταποδοτικής και εθνικής σύνταξης, που υπολογίζεται με βάση τον διανυθέντα (και δηλωθέντα) σε όλους τους φορείς χρόνο ασφάλισης.
Όπως υπογραμμίζει στον Οδηγό της το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, η χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης δεν είναι υποχρεωτική για τους χρόνους που έχουν πραγματοποιηθεί έως 31.12.2016. Ωστόσο, δεν είναι δυνατή η μερική άσκηση του δικαιώματος, η προσμέτρηση δηλαδή μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση κάθε ενταχθέντα φορέα.
Για να χορηγηθεί Σύνταξη με βάση τις διατάξεις για τη διαδοχική ασφάλιση, θα πρέπει ο ασφαλισμένος στην ασφάλιση του τελευταίου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα να έχει πραγματοποιήσει:
• Για λήψη Σύνταξης λόγω γήρατος, 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, από τις οποίες 300 ημέρες την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ή πριν από τη διακοπή της ασφάλισης. Για τη συμπλήρωση των χρονικών αυτών προϋποθέσεων λαμβάνονται υπόψη ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης, ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης και ο χρόνος στρατιωτικής θητείας, αν έχει εξαγορασθεί ως πλασματικός χρόνος.
• Για λήψη Σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου, 600 ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε πριν από τη διακοπή της δραστηριότητας ή απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ή την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου για τις συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου και να πληρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας του τελευταίου ενταχθέντα φορέα με ολόκληρο τον χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης.
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν πραγματοποίησε τον αριθμό ημερών εργασίας ο οποίος αναφέρεται παραπάνω ή τις έχει πραγματοποιήσει αλλά δεν πληροί τις προϋποθέσεις που απαιτεί η νομοθεσία του τελευταίου φορέα, τότε το αίτημά του διαβιβάζεται στον φορέα, στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης, εκτός από τον τελευταίο.
