*Γράφει ο Αντώνης Δαρζέντας, παιδίατρος και νεογνολόγος.
Η Ολυμπιάδα του 2024 ή αλλιώς Ολυμπιάδα της συμπεριληπτικότητας έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις με τον αποκλεισμό από αυτήν της Αμερικανίδας trans κολυμβήτριας Lia Thomas. Τις αντιδράσεις φούντωσε ακόμα παραπάνω η συμμετοχή δύο ακόμα μποξέρ, η μία από την Ταϊβάν και η άλλη από την Αλγερία, οι οποίες, ενώ είχαν αποκλειστεί από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Μποξ γιατί ήταν ΧΥ βιολογικοί άντρες -όπως είπε ο πρόεδρός της- τους επιτράπηκε η συμμετοχή, καθώς η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έχει πολύ πιο χαλαρά κριτήρια.
Αν απορείτε γιατί η Lia Thomas αποκλείστηκε και όχι οι μποξέρ, οι οποίοι μάλιστα είχαν αποκλειστεί από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Μποξ, είναι διαδικαστικά θέματα που δεν χρειάζεται να μας απασχολήσουν εδώ.
Αυτό που είναι σίγουρο όμως είναι ότι τα επόμενα χρόνια αυτά τα θέματα θα είναι συνεχώς στην επικαιρότητα λόγω του αυξημένου αριθμού τρανς αθλητών αλλά και της εμφάνισης νέων στοιχείων και μελετών. Πάμε λοιπόν να δούμε τι λένε τα ιατρικά δεδομένα.
Πρώτον, πρέπει να καταλάβουμε ένα σημαντικό πράγμα: το φύλο καθορίζεται από τη σύλληψη και έτσι οι ορμονικές αλλαγές και οι επιπτώσεις τους συμβαίνουν σε έναν οργανισμό από τη στιγμή που είναι έμβρυο στη μήτρα.
Και παρ’ ότι δεν είναι ευρέως γνωστό, ο άνθρωπος παρουσιάζει ουσιαστικά τρεις εφηβείες. Έτσι, τα αγόρια εκτίθενται σε τεστοστερόνη τρεις φορές στη ζωή τους: μια μέσα στη μήτρα, οπότε διαφοροποιούνται και τα γεννητικά όργανα, μία μικρή αμέσως μετά τη γέννηση (mini puberty) –εκεί την καταλαβαίνουν καμιά φορά όσοι έχουν κορίτσια που μερικές φορές, ως βρέφη, κάνουν διόγκωση μαστών– και τελευταία την κανονική εφηβεία από τα 8 έως τα 18 έτη.
Δεύτερον, ο διμορφισμός στη δύναμη στον άνθρωπο είναι σημαντικός. Ένας άνδρας, συγκρινόμενος με μία γυναίκα κατά μέσο όρο, έχει 57% πιο μεγάλη δύναμη λαβής, 65% μεγαλύτερη δύναμη ποδιών, 90% μεγαλύτερη δύναμη στο άνω σώμα και 162% μεγαλύτερη δύναμη γροθιάς.
Αυτός είναι και ο λόγος που έχω γράψει για το ψευδές και ίσως επικίνδυνο που δείχνουν όλες οι σειρές ή ταινίες του Hollywood όπου μία γυναίκα ηρωίδα βάζει κάτω κάμποσους άντρες, γεγονός που στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ. Ο κάθε άνδρας που κυκλοφορεί γύρω μας, ακόμα και ο τελείως αγύμναστος, έχει δύναμη γροθιάς μεγαλύτερη από το 99% των γυναικών.
Τρίτον, οι διαφορές στα φύλα δεν περιορίζονται στους μυς αλλά και στη φυσιολογία. Έτσι, οι άνδρες έχουν μάζα ελεύθερη λίπους 45% παραπάνω και λίπος 30% λιγότερο. Τα μακρά οστά τους είναι πάνω από 10% μεγαλύτερα. Οι τένοντες τους έχουν πάνω από 83% μεγαλύτερη δύναμη και είναι 40% πιο ισχυροί.
Αλλά και στα υπόλοιπα όργανα, οι άντρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν έως 50% περισσότερο οξυγόνο. Έχουν 50% καλύτερο αερισμό πνευμόνων και 43% πιο δυνατή καρδιά (όγκο παλμού). Οι διαφορές αυτές καταλήγουν να τους δίνουν καλύτερες επιδόσεις σε όλα τα σπορ, που κατά μέσο όρο στη χειρότερη περίπτωση ξεπερνούν το 10% και φτάνουν έως και 50%.
Για να καταλάβετε τι σημαίνουν αυτές οι διαφορές, η διαφορά ύψους ανδρών-γυναικών είναι μόνο 7%. Και βλέπετε στον πραγματικό κόσμο αυτό το μικρό 7% τι διαφορές κάνει.
Αν λοιπόν ένας τρανς αθλητής που από άνδρας γίνεται γυναίκα συμπιέσει την τεστοστερόνη του σε χαμηλά επίπεδα, θα αναστραφούν όλα τα παραπάνω; Οι απαντήσεις είναι για κάθε μία από τις τρεις κατηγορίες: όχι, όχι και όχι. Δείτε π.χ. τα ρεκόρ των αθλητών στις ΗΠΑ σε παιδιά κάτω των 8 ετών που κανένα φύλο δεν έχει κάνει εφηβεία. Και εκεί ακόμα, τα αγόρια είναι καλύτερα.
Έχουν γίνει και αξιολογήσεις δοκιμών φυσικής κατάστασης σε παιδιά ηλικίας έως 3 ετών, οι οποίες και αυτές δείχνουν ότι τα αγόρια έχουν καλύτερες επιδόσεις από τα κορίτσια της ίδιας ηλικίας σε τεστ ρίψης, μυϊκής δύναμης, μυϊκής αντοχής και αερόβιας φυσικής κατάστασης. Μάλιστα, τα πρώτα αποτελέσματα μελετών για τη φυσική κατάσταση εφήβων που έχουν χρησιμοποιήσει puberty blockers και αναστέλλουν την εφηβεία τους νωρίς δείχνουν ότι ακόμα και αυτοί διατηρούν το πλεονέκτημα των ανδρών στην άλιπη μάζα σώματος και στο ύψος.
Και εξηγήσαμε γιατί συμβαίνει αυτό: γιατί οι πρώτες αλλαγές έχουν γίνει ήδη από πριν τη γέννηση.
Αλλά τώρα πια έχουμε και πειραματικά δεδομένα από δεκάδες εργασίες. Δεν χρειάζεται να σας πω πολλά. Μόνο επιγραμματικά:
Όταν αναστέλλεις την τεστοστερόνη σε τρανς αθλητές-τριες σε 11 εργασίες, κατά μέσο όρο η απώλεια μυϊκού ιστού ήταν από 0 (μηδέν) – 12% με συνηθέστερο και μέσο αποτέλεσμα το 5%, ενώ είδαμε ότι οι διαφορές αντρών-γυναικών στη μυϊκή μάζα είναι πάντα πάνω από 30% και ενίοτε αγγίζει το 60%.
Πέρα από τη μυϊκή μάζα όμως, ενώ όπως είπαμε οι άντρες έχουν άλιπη μάζα 45% μεγαλύτερη, η καταστολή της τεστο την μειώνει μόνο κατά 5%. Άλλες, πιο συγκεκριμένες μελέτες όπως των Wilk et al. είδαν π.χ. μείωση μόνο 5% στον μυϊκό ιστό στον μηρό, αλλά η έκταση του γόνατος και η δύναμη κάμψης δεν μειώθηκαν.
Συνοψίζοντας, η υπάρχουσα έρευνα δείχνει ότι, ενώ η καταστολή της τεστο επηρεάζει τη βιολογία, οι αλλαγές που δημιουργεί είναι ελάχιστες σε σύγκριση με τις αρχικές βιολογικές διαφορές μεταξύ τυπικών αρσενικών και τυπικών θηλυκών, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο τα βιολογικά χαρακτηριστικά όσο και οι διαφορές απόδοσης διατηρούνται ακόμη και μετά από χρόνια. Ακόμα και εάν αντιστρέφαμε πλήρως τις επιδράσεις της εφηβικής τεστοστερόνης στη φυσιολογία, δεν μπορεί να αντιστραφεί το μέσο ύψος ούτε το μήκος των οστών, που έχουν μεγάλη σημασία στα σπορ.
Να φανταστείτε ότι τα ανδρογόνα στεροειδή με τα οποία ντοπάρονται οι αθλητές δίνουν πλεονέκτημα κατά μέσο όρο 10%, ενώ το 2008 απαγορεύθηκαν μαγιό με ειδικό ύφασμα που βελτίωναν τις επιδόσεις κατά 3% ως «άδικος ανταγωνισμός».
Δυστυχώς όμως, παρά τα σημαντικά αυτά στοιχεία, στην Αμερική επιτρέπεται ο ανταγωνισμός τρανς αθλητών στις γυναικείες κατηγορίες. Το απογοητευτικό είναι ότι ελάχιστοι γιατροί μιλούν και παρεμβαίνουν, ενώ οι λίγοι που αντιδρούν με αυτή την κατάφωρη αδικία για τον γυναικείο αθλητισμό κατηγορούνται και διαβάλλονται ως τρανσφοβικοί. Παράδειγμα, ο καθηγητής-γιατρός Michael Joyner της Mayo Clinic, ο οποίος τιμωρήθηκε από την κλινική του και βρίσκεται σε δικαστική διαμάχη.
Δυστυχώς, ομοίως, οι επίσημες οδηγίες της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής αναφέρουν ότι «Δεν υπάρχουν τεκμήρια πλεονεκτήματος για τους τρανς αθλητές», παρά τη σωρεία των ανωτέρω ευρημάτων. (Αυτός είναι πιθανόν ο λόγος που δεν αποκλείστηκαν οι μποξέρ.)
Τα στοιχεία όμως που παρέθεσα για το θέμα είναι συντριπτικά και νομίζω ότι η συμμετοχή των τρανς αθλητών στα γυναικεία αθλήματα είναι ένα πραγματικό σκάνδαλο και ένα σοβαρό χτύπημα κατά των γυναικών για δίκαιο ανταγωνισμό. Πιστεύω όμως πως σύντομα η λογική θα πρυτανεύσει.
