Απόφαση με ιδιαίτερα βαρύνουσα σημασία και ευρύτερο αντίκτυπο στις υποθέσεις χορήγησης ασύλου σε πρόσφυγες από μονομελείς συνθέσεις αποτελούμενες από εν ενεργεία δικαστές έλαβε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε ανακοίνωση που εξέδωσε για την υπόθεση ο πρόεδρος του ΣτΕ Μιχάλης Πικραμμένος, μετά την ολοκλήρωση της διάσκεψης των ανώτατων δικαστών, με βάση το Σύνταγμα, που δεν επιτρέπει την ανάθεση σε δικαστικό λειτουργό καθηκόντων μονομελούς διοικητικού οργάνου, έστω και αν αυτό ασκεί αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα, η συγκρότηση Επιτροπών Προσφυγών, υπό μονομελή σύνθεση, είναι αντισυνταγματική.
Η ουσία της κρίσης των ανώτατων δικαστών εκτιμάται ότι έχει άμεση αντανάκλαση σε τέτοιου είδους υποθέσεις που εκκρεμούν ,κατά χιλιάδες, σε αντίστοιχα όργανα, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις δικαστικών κύκλων μπορεί να δημιουργήσει ζητήματα νόμιμης συγκρότησης αντίστοιχων μονομελών οργάνων , αποτελούμενα από εν ενεργεία δικαστές , που συγκροτούν αθλητικά μονομελή όργανα με αρμοδιότητες που κατά την απόφαση του ΣτΕ προσκρούουν στο Σύνταγμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης και για να μην υπάρξει ανατροπή στις αποφάσεις που έχουν εκδοθεί η ισχύς της απόφασης της Ολομέλειας θα ξεκινήσει με τη δημοσίευσή της, που αναμένεται τον Απρίλιο του 2025.
Με τον τρόπο αυτό δίνεται στην διοίκηση η δυνατότητα , αλλά και το χρονικό περιθώριο να νομοθετήσει, ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται από διαφορετική σύνθεση ,όπως λ.χ από συνταξιούχους δικαστές , όχι όμως από εν ενεργεία συναδέλφους τους , ώστε να μην εγείρεται θέμα συνταγματικότητας.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωσή του ο πρόεδρος του ΣτΕ αναφέρει τα εξής:
Την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διάσκεψη υπόθεσης σχετικά με προδικαστικό ερώτημα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, που επιλήφθηκε αίτησης ακυρώσεως αλλοδαπού κατά απόφασης Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών (υπό μονομελή σύνθεση), με την οποία απορρίφθηκε σε δεύτερο βαθμό το αίτημά του να του χορηγηθεί διεθνής προστασία. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την 881/2024 απόφαση του Δ’ Τμήματος και συζητήθηκε κατά τη δικάσιμο της 1ης Νοεμβρίου 2024.
Ι. Το Δικαστήριο απαντώντας στο υποβληθέν σε αυτό ερώτημα έκρινε (με μειοψηφία 12 μελών) ότι το άρθρο 89 παρ. 2 του Συντάγματος δεν επιτρέπει την ανάθεση σε δικαστικό λειτουργό καθηκόντων μονομελούς διοικητικού οργάνου, έστω και αν αυτό ασκεί αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 7 του ν. 4375/2016, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 116 παρ. 2 του ν. 4636/2019 και η εν λόγω παράγραφος αναδιατυπώθηκε με το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 4686/2020, αντίκειται στο Σύνταγμα, κατά το μέρος που προβλέπει ότι οι Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών λειτουργούν υπό μονομελή σύνθεση. Κατόπιν αυτών, το Δικαστήριο κράτησε την υπόθεση, δίκασε την αίτηση ακυρώσεως και την έκανε δεκτή. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος επιβάλλεται τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας να αρχίσουν από την ημέρα της δημοσίευσης της απόφασης (άρθρο 50 παρ. 3β π.δ. 18/1989, όπως ισχύει). Ειδικότερα, από την ημέρα της δημοσίευσης και μετά οι ενδικοφανείς προσφυγές που ασκούνται κατά αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου δεν θα μπορούν να συζητηθούν από Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών υπό μονομελή σύνθεση.
ΙΙ. Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Απρίλιο του ερχόμενου έτους
Μίνα Μουστάκα
