Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ότι ενέκρινε 47 στρατηγικά έργα για την εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση σπάνιων γαιών και πρώτων υλών σε ευρωπαϊκό έδαφος, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να διαφοροποιηθούν οι πηγές εφοδιασμού.
Τα έργα αυτά καλύπτουν 14 από τα 17 στρατηγικά μέταλλα, όπως το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης και το αλουμίνιο, που απαριθμούνται στον νόμο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA) ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2024. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, ο στόχος είναι ότι η ΕΕ ως το 2030 θα πρέπει να είναι σε θέση να καλύψει τουλάχιστον το 10% των αναγκών εξόρυξης, το 40% των αναγκών επεξεργασίας και το 25% της ανακύκλωσης για καθένα από αυτά τα μέταλλα. Επιπλέον, στόχος είναι ότι ως το 2030 η ΕΕ δεν πρέπει να εξαρτάται από μια τρίτη χώρα για περισσότερο από το 65% των αναγκών της σε στρατηγικές πρώτες ύλες.
Ένα Ελληνικό έργο περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Επιτροπής. Υποβλήθηκε από την εταιρεία Metlen (Ευάγγελος Μυτιληναίος) και αφορά την εξόρυξη και επεξεργασία βωξίτη, αλουμίναςκαι γάλλιου. Είναι το μοναδικό έργο, μεταξύ των 47 στην ΕΕ, που αφορά την εξόρυξη των συγκεκριμένων μετάλλων.
- Χρήσεις κρίσιμων μετάλλων και σπανίων γαιών
Τα κρίσιμα μέταλλα και οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων, στις ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ, σε στρατιωτικά συστήματα (αισθητήρες, λέιζερ, ραντάρ) και δορυφόρους, στις οθόνες κινητών, τα ηλεκτρονικά κυκλώματα, σε μικροτσίπ και επεξεργαστές, στην αεροναυπηγική καθώς και σε πολλές άλλες εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας.
- Κρίσιμα μέταλλα και σπάνιες γαίες στην Ελλάδα
Δυστυχώς δεν είναι ευρέως γνωστό ότι ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα σημαντικός και περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία μεταλλευμάτων και ορυκτών, στα οποία περιλαμβάνονται πολλά κρίσιμα μέταλλα και σπάνιες γαίες, τα οποία δεν αξιοποιούνταιστον βαθμό που θα έπρεπε για διαφόρους λόγους, όπως:
• Της έλλειψης επενδύσεων και τεχνογνωσίας στην εκμετάλλευση τους. Για πολλές δεκαετίες όλες οι κυβερνήσεις σχεδόν αδιαφορούσαν για την ανάπτυξη της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου.
• Σε πολλές τοπικές κοινωνίες υπάρχει άρνηση για την ανάπτυξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας, υποκινούμενη από τοπικά μικροπολιτικά συμφέροντα και από τον φόβο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
• Των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, είναι γνωστό ότι η εξόρυξη απαιτεί χημική επεξεργασία, οπότε απαιτούνται τεχνολογίες που μειώνουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
• Του ανταγωνισμού από την Κίνα, που ελέγχει πάνω από το 80% της παγκόσμιας παραγωγής σε κρίσιμα μέταλλα.
Που βρίσκονται τα κρίσιμα μέταλλα στην Ελλάδα
- Η επένδυση της Metlen στην Βοιωτία
Μια επένδυση που όπως αναφέραμε παραπάνω περιλαμβάνεται στα 47 στρατηγικά έργα της ΕΕ και έχει την προοπτική να κάνει την Ελλάδα στρατηγικό «παίκτη» στην διεθνή σκηνή εμπορίου, είναι το νέο project της Metlen στην Βοιωτία, καθώς δύναται να ενισχύσει τον ρόλο της χώρας στον χάρτη των εξαγωγών, με την παραγωγή μιας ιδιαίτερα κρίσιμης πρώτης ύλης.Πρωταγωνιστής του νέου project είναι το Γάλλιο, ένα μεταλλικό στοιχείο που «βγαίνει» από την επεξεργασία του βωξίτη, κατά την παραγωγή της αλουμίνας και αποτελεί βασικό στοιχείο για την παραγωγή σημαντικών προϊόντων νέας τεχνολογίας, για την αμυντική βιομηχανία, αλλά και για προϊόντα που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, όπως είναι τα φωτοβολταϊκά.
- Οι Σκουριές Χαλκιδικής τοποθετούν την Ελλάδα στο χάρτη της παραγωγής χαλκού
Οι Σκουριές στην Χαλκιδική τοποθετούν την Ελλάδα στο χάρτη της παραγωγής χαλκού ως κρίσιμου μετάλλου, λόγω της Ευρωπαϊκής Πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και αυξάνουν την παραγωγική υποδομή της χώρας.
Συγκεκριμένα, μέχρι τα τέλη του 2025 αναμένεται να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία στις Σκουριές, ένα επενδυτικό έργο που αγγίζει το 1 δισ. ευρώ και θα συνεισφέρει στην ανθεκτικότητα της Ευρώπης όσον αφορά σε κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες, όπως ο χαλκός.
Μάλιστα, με βάση τη Μελέτη Σκοπιμότητας, η συνολική διάρκεια ζωής του μεταλλείου είναι περίπου 20 έτη και προβλέπεται να έχει ετήσια παραγωγή κατά μέσο όρο 140.000 ουγγιές χρυσού και 67 εκατ. λίβρες χαλκού.
- Έρευνα και εκμετάλλευση Αντιμονίου στη Χίο
Το υπουργείο Περιβάλλοντος θα προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την έρευνα και εκμετάλλευση Αντιμονίου στη Χίο. Ωστόσο υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις στο νησί
- Το Γερμάνιο στους Μολάους Λακωνίας
Οι Μολάοι Λακωνίας πρωταγωνιστήσουν στην έρευνα για Γερμάνιο, σύμφωνα με την έρευνα της αυστραλιανής εταιρείας Rockfire Resources φαίνεται πως υπάρχει σημαντική περιεκτικότητα Γερμανίου στην περιοχή. Θα ακολουθήσουν οι μελέτες σκοπιμότητας και εφόσον δεν υπάρχουν γραφειοκρατικές καθυστερήσεις στη διαδικασία της αδειοδότησης, στόχος είναι να ξεκινήσει η παραγωγή εντός του 2026.
- Κρίσιμα μέταλλα και στην Μακεδονία και την Θράκη
Στο Κιλκίς υπάρχουν κοιτάσματα που περιέχουν Αντιμόνιο, Βολφράμιο, Τελούριο, στην περιοχή του Παγγαίου Καβάλας Τελούριο και Βισμούθιο, ενώ η Θράκη είναι ίσως η πιο σημαντική περιοχή, όπου τα κοιτάσματα Σαπφών, Κίρκης και Μαρώνειας περιέχουν υψηλές περιεκτικότητες σε Ρήνιο, Μολυβδαίνιο, Τελούριο, Γάλλιο, Γερμάνιο, και Αντιμόνιο.
Ειδικά για το Ρήνιο ο καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ κ. Βασίλης Μέλφος υποστηρίζει ότι έχουμε τις υψηλότερες περιεκτικότητες σε Ρήνιο, το οποίο το χρησιμοποιούμε για τα υπερκράματα που εφαρμόζουν στα διαστημικά σκάφη, οπότε η ζήτηση για Ρήνιο θα είναι όλο και μεγαλύτερη.
Οι θέσεις του Κινήματος ΝΙΚΗ
Το Κίνημα μας διαβλέποντας τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην εξορυκτική βιομηχανία κρίσιμων μετάλλων, είχε αναφερθεί στο Κοινοβούλιο επί του θέματος κατά την συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2025. Τότε υποστηρίξαμε πως οτομέας της εξόρυξης και της παραγωγής κρίσιμων μετάλλων μπορεί να απογειώσει την οικονομία μας. Το Γάλλιο, το Γερμάνιο και το Αντιμόνιο είναι οι τρεις κρίσιμες πρώτες ύλες που θα βοηθήσουν την Ελλάδα να μπει δυναμικά στον αγώνα της επάρκειας και της στρατηγικής αυτονομίας, ενώ από ότι φαίνεται υπάρχουν και άλλα εξ ίσου κρίσιμα μέταλλα, για τα οποία ακόμα δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα για την αξιοποίησή τους.
Δυστυχώς το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ δεν μας αφήνει πολλά περιθώρια για να πιστεύουμε ότι αυτή η κυβέρνηση θα δείξει σοβαρό ενδιαφέρον και να στραφείστην εξορυκτική βιομηχανία. Η ΛΑΡΚΟ δεν λειτουργεί από το 2022, της έχουν διατεθεί από το 2020 μέχρι σήμερα πάνω από 120 εκατομμύρια ευρώ από το κρατικό προϋπολογισμό, ενώ συνεχίζει να απαξιώνεται την στιγμή που αυξάνεται συνεχώς το ενδιαφέρον τις παγκόσμιας αγοράς για τις κρίσιμες πρώτες ύλες όπως είναι το Νικέλιο και το Κοβάλτιο.
Θα πρέπει να στηριχθεί ενεργά και κατά προτεραιότητα από την κυβέρνηση η έρευνα, η προσέλκυση επενδυτών και η επιτάχυνση στην αδειοδοτική διαδικασία, ώστε η χώρα μας να μετατραπεί παραγωγός κρίσιμων μετάλλων και σπάνιων γαιών.
Πέραν των μεγάλων οικονομικών ωφελειών για την οικονομία μας, οι επενδύσεις στην εξορυκτική βιομηχανία, θα συμβάλουν στην αναζωογόνηση της υπαίθρου με νέους πληθυσμούς, θα αυξηθούν οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας σε νέους επιστήμονες και μάλιστα με καλούς μισθούς, οπότε θα αναστραφεί και η εγκατάλειψη της επαρχίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θα πρέπει να αλλάξειοικονομική πολιτική και πέραν των χρηματοδοτήσεων από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, να θέσει ως νέο Εθνικό Στόχο το τρίπτυχο, Εξόρυξη Φυσικού Αέριου και Πετρελαίου – Παραγωγή και μεταφορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας – Εξόρυξη και επεξεργασία κρίσιμων μετάλλων για τις νέες τεχνολογίες και την πράσινη ανάπτυξη.
