Οι ΗΠΑ και η Κίνα συμφώνησαν να βάλουν φρένο για 90 ημέρες στο μεγαλύτερο μέρος των δασμών που έχουν επιβάλει η μία στην άλλη, σύμφωνα με κοινή δήλωση που εξέδωσαν οι δύο χώρες τη Δευτέρα (12.05.2025).
Οι ΗΠΑ θα μειώσουν προσωρινά τους δασμούς τους στα κινεζικά προϊόντα από 145% σε 30%, ενώ η Κίνα θα μειώσει τους δασμούς της στις αμερικανικές εισαγωγές από 125% σε 10%. Η αναστολή πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από τις 14 Μαΐου, διευκρινίζεται στην ανακοίνωση.
Η ανακοίνωση για το εμπορικό μορατόριουμ των 90 ημερών με τις δύο χώρες να ρίχνουν τους δασμούς κατά 115% έρχεται μετά από ένα Σαββατοκύριακο μαραθώνιων εμπορικών διαπραγματεύσεων στη Γενεύη της Ελβετίας μεταξύ αξιωματούχων των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Γιατί όμως ΗΠΑ και η Κίνα έκαναν πίσω την τελευταία στιγμή;
Όπως σημειώνει το Politico σε ανάλυσή του, η συμφωνία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μειώσει δραστικά τους δασμούς στην Κίνα ενθουσίασε τις αγορές και έφερε μια ανάσα ανακούφισης για τις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ. Παράλληλα, ανέδειξε ένα σημαντικό μάθημα: ακόμη κι ο «άτρωτος» Τραμπ δεν μπορεί να αγνοήσει την οικονομική πραγματικότητα.
Η συμφωνία, η οποία επετεύχθη στη Γενεύη, προβλέπει τριψήφιες μειώσεις στους δασμούς και από τις δύο πλευρές, και έρχεται σε μια στιγμή αυξανόμενης ανησυχίας για ενδεχόμενη ύφεση στην αμερικανική οικονομία. Ο τομέας της βιομηχανίας βλέπει τις παραγγελίες να μειώνονται και περιορίζει τις θέσεις εργασίας, ενώ τα λιμάνια προειδοποιούν για πτώση στις μεταφορές. Οι οικονομολόγοι αυξάνουν τις πιθανότητες ύφεσης.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ΗΠΑ και Κίνα αποφάσισαν να απομακρυνθούν από τον γκρεμό μιας εμπορικής σύγκρουσης που έμοιαζε με καθολικό εμπορικό εμπάργκο ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου – παρόλο που το Πεκίνο δεν δεσμεύτηκε να αλλάξει τις εμπορικές του πρακτικές.
Η συμφωνία αναγνωρίζει πως ένα πλήρες «διαζύγιο» ΗΠΑ – Κίνας θα ήταν υπερβολικά επώδυνο και για τις δύο πλευρές, παρά την αλαζονεία που δείχνουν τόσο ο Τραμπ όσο και το Πεκίνο. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, τόνισε τη Δευτέρα πως ο στόχος δεν είναι μια γενική αποσύνδεση από την Κίνα.
Το βασικό κέρδος αυτή τη στιγμή είναι η επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων και η δημιουργία μιας λειτουργικής σχέσης μεταξύ κορυφαίων αξιωματούχων. Ο Μπέσεντ και ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης, Χε Λιφένγκ, θα ξανασυναντηθούν τον Ιούνιο.
Αξιωματούχος της κυβέρνησης δήλωσε ότι και οι δύο πλευρές έκαναν παραχωρήσεις: Η Κίνα απέσυρε όλα τα μη δασμολογικά αντίμετρα και αποδέχθηκε τους δασμούς που σχετίζονται με τη φαιντανύλη, ενώ οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Κίνα ένα μικρό περιθώριο αντιποίνων – κάτι που δεν είχαν προσφέρει σε άλλες χώρες.
Οικονομικές πιέσεις και για τις δύο χώρες
Και οι δύο χώρες δέχονταν αυξανόμενη οικονομική πίεση. Στην Κίνα υπήρχαν αναφορές για κλείσιμο εργοστασίων και αύξηση της ανεργίας, ενώ στις ΗΠΑ υπήρχαν φόβοι όχι μόνο για αυξήσεις τιμών αλλά και για ελλείψεις προϊόντων.
«Και οι δύο πλευρές προσπαθούν να παρουσιάσουν την άλλη ως τη “πιο απελπισμένη”», δήλωσε ο Νίκολας Μπορστ, διευθυντής ερευνών για την Κίνα στην επενδυτική εταιρεία Seafarer Capital Partners.
«Αυτό που είδαμε, όμως, είναι απλώς το αρχικό στάδιο ενός οικονομικού πόνου».
Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε σε σχετικό αίτημα για σχόλιο.
Για τις αμερικανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς, η αποκλιμάκωση ίσως προσφέρει μια κάποια ανακούφιση. Ωστόσο, ο δασμός 30% στα κινεζικά προϊόντα θα μειώσει σημαντικά τα κέρδη – και σε ορισμένους τομείς θα είναι απαγορευτικός. Ο μέσος δασμός στις ΗΠΑ ανέρχεται πλέον στο 17,8%, το υψηλότερο ποσοστό από το 1937, σύμφωνα με το Yale Budget Lab.
«Μια αύξηση τιμής κατά 30% δεν είναι καθόλου αμελητέα. Το ερώτημα είναι: ποιος θα πληρώσει αυτή τη διαφορά;», δήλωσε ο Χάρι Μπρόντμαν, πρώην εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ.
Το κόστος αυτό έχει ήδη δημιουργήσει ένα ντόμινο στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οι επιχειρήσεις αναμένεται να εκμεταλλευτούν το νέο 90ήμερο «παράθυρο» με χαμηλότερους δασμούς για να μετακινήσουν προϊόντα που είχαν κρατήσει στην Κίνα, προκαλώντας αύξηση στις αποστολές τον επόμενο μήνα. Ωστόσο, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων πιθανότατα δεν θα ανακάμψουν, καθώς οι πελάτες τους έχουν στραφεί σε άλλες αγορές.
«Οι σταθερές εφοδιαστικές αλυσίδες βασίζονται στη συνέπεια και την αξιοπιστία», δήλωσε η Κέιτ Νόλαν, εκπρόσωπος της Northwest Seaport Alliance. «Η απειλή των δασμών – είτε υλοποιηθεί είτε όχι – επηρεάζει σοβαρά τον σχεδιασμό και τις αποφάσεις που επηρεάζουν τα λιμάνια για μήνες ή και χρόνια».
Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις αναμένονται τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο, όταν τα αποθέματα που είχαν συγκεντρωθεί αρχίσουν να εξαντλούνται. Αυτό μπορεί να διαρκέσει όλο το καλοκαίρι, με τους εμπόρους να προσπαθούν να προμηθευτούν προϊόντα για τις εκπτώσεις της επιστροφής στα σχολεία.
Και δεν είναι βέβαιο ότι οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να ξαναρχίσουν άμεσα τις αποστολές. Ο δασμός 30% είναι μικρότερος από τους προηγούμενους, αλλά εξακολουθεί να είναι δυσβάσταχτος για πολλές εταιρείες, ειδικά αν ακολουθήσουν αυξημένα μεταφορικά.
«Όταν οι δασμοί ξεπερνούν το 25%, το πράγμα σοβαρεύει», δήλωσε ο Τζόναθαν Γκολντ, αντιπρόεδρος της National Retail Federation. «Όσο υψηλότεροι οι δασμοί, τόσο περισσότερο μετακυλίεται το κόστος».
Ο Λευκός Οίκος αντιμετώπιζε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα – αυξημένο κόστος καταναλωτικών αγαθών και διατάραξη κρίσιμων εφοδιαστικών αλυσίδων – όταν αποφάσισε να συναντηθεί με την Κίνα στην Ελβετία.
Πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ, που μίλησε ανώνυμα, δήλωσε ότι η συνάντηση έγινε λόγω πίεσης από διάφορους κλάδους. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες και η αμυντική βιομηχανία ανησυχούσαν ιδιαίτερα για την πρόσβασή τους σε μαγνήτες σπανίων γαιών από την Κίνα.
«Οι περιορισμοί εξαγωγών της Κίνας προς τις ΗΠΑ λειτούργησαν. Δημιούργησαν αρκετό πόνο ώστε να αναγκαστεί η αμερικανική κυβέρνηση να παρακαλέσει για αλλαγή πορείας», είπε. «Οι εφοδιαστικές μας αλυσίδες δεν ήταν προετοιμασμένες για τη διακοπή, γι’ αυτό και ζητήθηκε η συνάντηση».
Το Πεκίνο παρακολουθούσε τη δική του οικονομία να φθίνει ήδη από πριν ξεκινήσει ο εμπορικός πόλεμος. Η χώρα παλεύει με χαμηλή ανάπτυξη λόγω κατάρρευσης του κλάδου ακινήτων και υποτονικής εσωτερικής κατανάλωσης.
Οι δασμοί του Τραμπ στις 2 Απριλίου επιδείνωσαν την κατάσταση, πλήττοντας τον εξαγωγικό τομέα, που αποτελεί περίπου το 20% του κινεζικού ΑΕΠ. Τον Απρίλιο, η κινεζική παραγωγή σημείωσε πτώση λόγω των «απότομων αλλαγών στο εξωτερικό περιβάλλον», σύμφωνα με την κινεζική στατιστική υπηρεσία.
Για το Κομμουνιστικό Κόμμα, του οποίου η νομιμότητα βασίζεται στην οικονομική ανάπτυξη, τέτοιες εξελίξεις αποτελούν απειλή για την κοινωνική σταθερότητα.
«Δεν θέλουμε να βλάψουμε την Κίνα. Η Κίνα ήδη είχε μεγάλο πρόβλημα», είπε ο Τραμπ τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο. «Έκλειναν εργοστάσια, υπήρχε κοινωνική αναταραχή, και ήταν χαρούμενοι που μπορούσαν να κάνουν κάτι μαζί μας».
Ωστόσο, κάποιοι στον επιχειρηματικό κόσμο τονίζουν πως οι νέοι δασμοί εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότεροι από πριν τη δεύτερη θητεία του Τραμπ, και μπορεί να συνεχίσουν να πλήττουν τις επενδύσεις.
«Αν και η μείωση είναι σημαντική για πολλές επιχειρήσεις, υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα για το μέλλον», δήλωσε ο Έβερετ Άισενστατ, πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου. «Θα επενδύσει τώρα κάποιος σε μεγάλο έργο; Η προβλεψιμότητα δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί».
Από την άλλη, υποστηρικτές των εμπορικών περιορισμών βλέπουν σημάδια νίκης. Η κυβέρνηση διατήρησε τους δασμούς 30% στα κινεζικά προϊόντα και δεσμεύτηκε σε δασμό βάσης 10% για όλες τις χώρες.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν απτά στοιχεία σοβαρής επιβράδυνσης της ανάπτυξης, αλλά η απαισιοδοξία καταναλωτών και επιχειρήσεων είναι από μόνη της ανησυχητική.
Η συμφωνία για μείωση των δασμών ίσως επιτρέψει μερική ανάκαμψη του εμπορίου. «Η πτώση των δασμών από 145% στο 30% μετατρέπει πολλά κινεζικά προϊόντα από εντελώς απαγορευτικά σε απλώς ακριβά», δήλωσε ο Στίβεν Κάμιν, πρώην στέλεχος της Fed.
«Το 90ήμερο παράθυρο μάς σώζει από καταστροφή τα Χριστούγεννα», δήλωσε ο Κάμερον Τζόνσον, της συμβουλευτικής Tidalwave Solutions. «Αλλά δεν σώζει τη Γιορτή του Πατέρα και σίγουρα επηρεάζει τα εποχιακά προϊόντα της επιστροφής στα σχολεία».
