Αυτά που έγιναν τις τελευταίες μέρες με την απομάκρυνση του κ. Νικολάου Σαλάτα από την θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, είναι η κορυφή του παγόβουνου και από ότι φαίνεται οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και δυστυχώς επιζήμιες για τον πρωτογενή τομέα της χώρας μας.
Χρειάστηκε να αλλάξουν 5 διοικήσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ, να γίνει μία έφοδος στον οργανισμό του ευρωπαίου εισαγγελέα και αρκετών αστυνομικών, να απομακρυνθεί ο διοικητής, για να ληφθεί η απόφαση της κατάργησης του οργανισμού και της ένταξής του στην ΑΑΔΕ, ώστε και έλεγχοι να γίνονται για το που πάνε οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, αλλά και να υπάρχει διαφάνεια στο τι πραγματικά κατέχει ένας αγρότης.
Πως φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση
Το σκάνδαλο των παράνομων επιδοτήσεων βοσκοτόπων στην Ελλάδα δεν προέκυψε αιφνιδίως. Ήταν το φυσικό επακόλουθο μιας σειράς πολιτικών επιλογών, νομοθετικών στρεβλώσεων και διαχειριστικών αποτυχιών που επί σειρά δεκαετιών υπονόμευσαν τη διαφάνεια και τη νομιμότητα στη διαχείριση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Το 2005, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε από τα κράτη-μέλη την ψηφιακή αποτύπωση των βοσκήσιμων εκτάσεων, επιλέχθηκε ένα ενιαίο, αλλά ακατάλληλο πλαίσιο για τα μεσογειακά δεδομένα.
Η αποτυχία των ελληνικών κυβερνήσεων να πείσουν τις Βρυξέλλες για την αναγνώριση της ιδιαιτερότητας του μεσογειακού τοπίου βόσκησης, σε συνδυασμό με το ότι επί δεκαετίες η έλλειψη ουσιαστικών ελέγχων επέτρεπε την χορήγηση κοινοτικού χρήματος με αδιαφανείς διαδικασίες.
Το 2015, εν μέσω συνεχών αδιεξόδων, θεσμοθετήθηκε μια προσωρινή μεθοδολογία που υποκαθιστούσε το ελλιπές κτηματολόγιο και την απουσία κυρωμένων δασικών χαρτών, κατανέμοντας βοσκοτόπια εικονικά, χωρίς σύνδεση με την πραγματική γεωγραφία της εκμετάλλευσης. Για παράδειγμα, τα ζώα μπορούσαν να έβοσκαν στην Κρήτη, αλλά δηλώνονταν βοσκοτόπια στην Ήπειρο. Καμιά κυβέρνηση όλα αυτά τα χρόνια δεν προσπάθησε να αποτυπώσει την πραγματικότητα, πόσα ζώα είχε μια κτηνοτροφική εκμετάλλευση και πόσες εκτάσεις για βοσκοτόπια, ιδιόκτητα ή μισθωμένα. Η λύση αυτή, αν και προσωρινή, μετατράπηκε σε θεσμική στρέβλωση που παραμόρφωσε πλήρως το σύστημα επιδοτήσεων.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι η θεσμική αποτυχία του κράτους να διαχειριστεί με διαφάνεια και δικαιοσύνη τους ευρωπαϊκούς πόρους. Είναι το αποτέλεσμα της ανοχής, της ατιμωρησίας και της απουσίας πολιτικής βούλησης για ριζικές μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση. Πιστέψαμε ότι επειδή είναι ευρωπαϊκά χρήματα, έχουμε το δικαίωμα να τα καταχραστούμε.
Οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Η αναφορά στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ότι κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ελέγχου δεν υπήρξε ειλικρινής συνεργασία με τον ΟΠΕΚΕΠΕ και ότι ο στόχος του ελέγχου τελικά επετεύχθη μόνο χάρη στην υποστήριξη των υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας, δείχνει το μέγεθος της κακοδιαχείρισης.
Συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ σε Αθήνα και Κρήτη στις 19 Μαΐου, από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με τη συνδρομή της ΕΛΑΣ, εξετάστηκαν φάκελοι της περιόδου 2019 – 2022. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ένας σημαντικός αριθμός ατόμων παρουσιάστηκαν ως νέοι αγρότες και με ψευδείς δηλώσεις που υπέβαλαν, έλαβαν δικαιώματα ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα, το οποίο χρηματοδοτείται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Οι δηλώσεις αυτές περιλάμβαναν ψευδή στοιχεία σχετικά με την ιδιοκτησία ή τη μίσθωση βοσκοτόπων, που ήταν επιλέξιμοι για επιδοτήσεις, δίνοντας την επίσης, ψευδή εντύπωση ενεργών αγροτικών δραστηριοτήτων.
Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα δηλωθέντα βοσκοτόπια ήταν στην πραγματικότητα δημόσιες εκτάσεις, οι οποίες προηγουμένως είχαν διατεθεί μόνο για χρήση από κτηνοτρόφους που δεν διέθεταν δική τους αγροτική γη. Αυτά τα βοσκοτόπια βρίσκονταν συχνά μακριά από τον πραγματικό τόπο κατοικίας των ατόμων που ισχυρίζονταν ότι τα κατείχαν ή τα μισθώνουν.
Τα επόμενα χρόνια, έως το 2024, τα ίδια άτομα συνέχισαν να υποβάλλουν ψευδείς δηλώσεις ζώων, επιτρέποντάς τους να τους παραχωρηθούν δημόσιοι βοσκότοποι, οι οποίοι στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν για την ενεργοποίηση και διατήρηση των δικαιωμάτων ενίσχυσης που τους παρείχαν.
Η αποκάλυψη της απάτης ξεκίνησε όταν η επικεφαλής του Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, εντόπισε σοβαρές παρατυπίες. Αντί όμως να υπάρξει έρευνα, η ίδια απομακρύνθηκε από την θέση της, αποκλείστηκε από τις βάσεις δεδομένων της υπηρεσίας και κλειδώθηκε έξω από το γραφείο της. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, πάνω από 170 εκατομμύρια ευρώ φαίνεται να δόθηκαν από το 2017 έως σήμερα, είτε σε δικαιούχους που δεν πληρούσαν τα κριτήρια, είτε για εκτάσεις που δεν υφίστανται, είτε μέσω εικονικών δηλώσεων.
Η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ
Η κυβέρνηση της ΝΔ αποφασίστηκε την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την ενσωμάτωση των λειτουργιών πληρωμών και ελέγχων στην ΑΑΔΕ, όπου θα μεταφερθεί και το προσωπικό του Οργανισμού.
Πιστεύουμε ότι είναι μια εντελώς λανθασμένη απόφαση η οποία πάρθηκε εν θερμό, θυμίζει θεραπεία του τύπου πονάει κεφάλι – κόβω κεφάλι. Όσον αφορά την ΑΑΔΕ, αναλαμβάνει ένα αντικείμενο, εντελώς άσχετο με την βασική αποστολή της, κάτι που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές δυσλειτουργίες, που θα φτάνουν μέχρι και την διακοπή χρηματοδοτήσεων για κάποιο χρονικό διάστημα.
Το Κίνημά μας υποστηρίζει ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα έπρεπε να διατηρηθεί αλλά να αναδιαρθρωθούν ριζικά οι υπηρεσίες του, με την ουσιαστική ενίσχυση του προσωπικού του και των τεχνολογικών του μέσων. Μόνο οι διαδικασίες πληρωμών να ανατεθούν στην ΑΑΔΕ, όπου μέσω των δικών της πληροφοριακών συστημάτων να εκτελούνται εκτεταμένες διασταυρώσεις.
Σε μια εποχή που ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας συρρικνώνεται με ταχύτατους ρυθμούς, με ταυτόχρονη μείωση του πληθυσμού της περιφέρειας, πλήττονται οι Αγροτικοί και Κτηνοτροφικοί Συνεταιρισμοί οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό είναι καταχρεωμένοι σε τράπεζες και funds και δεν μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους, κρίνεται απαραίτητο η πολιτεία να ασχοληθεί επιτέλους σοβαρά με τα προβλήματα που επί δεκαετίες παραμένουν άλυτα.
Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει διάκριση ποιοι είναι πραγματικοί αγρότες και κτηνοτρόφοι που προφανώς είναι η πλειοψηφία και έχουν παραγωγή, αγροτικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, δέντρα και ζώα, ιδιόκτητες ή μισθωμένες εκτάσεις και ποιοι είναι οι επιτήδειοι που είναι η μειοψηφία, δεν έχουν σχεδόν τίποτα, αλλά εισπράττουν υπέρογκες αγροτικές επιδοτήσεις.
Για το σκάνδαλο των παράνομων επιδοτήσεων οι ευθύνες είναι διαχρονικές και αφορούν όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις, δηλαδή της ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Δεν αποκλείουμε ότι οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να αγγίξουν και πολιτικά πρόσωπα και κυρίως τους διατελέσαντες υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και άλλων κρατικών αξιωματούχων εκτός του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Τέλος, το κίνημά μας συντάσσεται με την θέση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, σχετικά με το πάγιο αίτημα τους για τον μη διορισμό σε δημόσιες θέσεις συνταξιούχων δικαστικών λειτουργών.
Το Κίνημά μας καλεί την κυβέρνηση να διασφαλίσει αφενός ότι δεν θα υπάρξει καμιά ανοχή και συγκάλυψη του σκανδάλου και αφετέρου να αναλάβει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες απέναντι στην ΕΕ για την διαφύλαξη της αξιοπιστίας της χώρας μας.
Του Ανδρέα Βορύλλα, Βουλευτή Β2 Δυτικού Τομέα Αθηνών με τη ΝΙΚΗ
