Την Τετάρτη 18 Ιουνίου στις 19:00 στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας, θα εγκαινιαστεί η νέα έκθεση γλυπτικής της Αφροδίτης Λίτη με τίτλο “Προηρόσια”. Η έκθεση «συνομιλεί», με έναν τρόπο βαθιά προσωπικό, με την Ελευσίνεια γη και τον κόσμο της, ένα από τα σημαντικότερα ιερά κέντρα της αρχαιότητας.
Σύμφωνα με την Λουΐζα Καραπιδάκη, επιμελήτρια της έκθεσης, «η γλυπτή τοπογραφία της Αφροδίτης Λίτη είναι ένα εγκώμιο στις υπερφυσικές γενεσιουργές δυνάμεις της βλάστησης και εν γένει στην αέναη αναγέννηση της φύσης, αφιερωμένη στον ιερό τόπο της αρχαιότητας, την Ελευσίνα, όπου πρωτοεμφανίστηκε το στάχυ».
*Όπως σημειώνει η Νανά Σπυροπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος
2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης «με αίσθημα συγκίνησης, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης υποδέχεται στο χώρο του Ελαιουργείου την ιδιαίτερη έκθεση γλυπτικής της Αφροδίτης Λίτη. Η Ελευσίνα, μία ιερή πόλη με βαθιά ιστορική συνέχεια, υπήρξε ανέκαθεν σημείο συνάντησης του μύθου με την πραγματικότητα, εμπνέοντας τον στοχασμό και τη δημιουργία. Σήμερα, μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση, ο διάλογος αυτός αποκτά νέα δυναμική ανοίγοντας δίαυλο επικοινωνίας με την ιδιαίτερη ταυτότητα της πόλης.
Η Αφροδίτη Λίτη, με το καλλιτεχνικό της έργο, δημιουργεί έναν σύγχρονο ύμνο στη φύση, στον καρπό και στη γυναικεία παρουσία. Εμπνευσμένη από τα Προηρόσια -γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας και της Κόρης που τελούσαν οι αρχαίοι Αθηναίοι στην Ελευσίνα – η έκθεση στον χώρο του Ελαιουργείου αναδεικνύει την έννοια της προσφοράς, της ευγνωμοσύνης και της αναγέννησης.
Στη 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης επιδιώκουμε να προβάλλουμε το παρελθόν της Ελευσίνας ως ζωντανό κομμάτι του παρόντος, με όραμα να συνδέσουμε τον σύγχρονο πολιτισμό με τις ανάγκες της κοινωνίας, να ενδυναμώσουμε τον δημόσιο χώρο και να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα. Η τέχνη της Αφροδίτης Λίτη, ενταγμένη σε αυτό το πλαίσιο, δεν λειτουργεί ως μία απλή αισθητική παρέμβαση, αλλά επαναπροσδιορίζει τη σχέση του ανθρώπου με τον χώρο, το τοπίο, το φως και τη μνήμη. Τοποθετείται έτσι στον πυρήνα του οράματός μας για ένα πολιτιστικό έργο ενεργό, συμμετοχικό και βαθιά συνδεδεμένο με την τοπική κοινωνία”.
*«Με την πρόταση δημιουργίας μίας γλυπτικής εγκατάστασης στο χώρο του Ελαιουργείου αισθάνομαι μια μεγάλη χαρά για την πιθανή ταπεινή συμβολή μου στην πόλη της Ελευσίνας», αναφέρει η καλλιτέχνιδα Αφροδίτη Λίτη. «Σήμερα τη συγκεκριμένη δουλειά που εκθέτω μπορώ να την προσδιορίσω σα μία συνεχή πορεία κατάδυσης στο Βασίλειο της ψυχής. Κάθε ενότητα, στην πορεία αυτού του έργου, μας προσκαλεί σε μία κατάδυση στις προσωπικές μας μνήμες, αλλά συγχρόνως και σε μία πορεία στο συλλογικό υποσυνείδητο. Με τις εγκαταστάσεις αυτές μέσα στον εργοστασιακό ιστό, όπως ένα φύλλο με πουλιά, ένα φύλλο από καθρέφτη, μια γλυπτή μορφή με στάχια, μια ροδακινιά, δύο δέντρα με πουλιά, προσπαθώ να επαναπροτείνω την οργανική σχέση γλυπτού – δημοσίου χώρου αλλά και να συμβάλω στον ακανθώδη διάλογο του σύγχρονου έργου και μίας παράδοσης από την οποία αντλώ. Με το εγχείρημα αυτό δημιουργώ την κατάρριψη μερικών από τους μύθους που κληροδότησε η μοντέρνα τέχνη και απογείωσε η σύγχρονη.
Συμβολικά, στο ξεκίνημα αυτής της έκθεσης πρωτοστατεί μία γυναικεία χάλκινη απαστράπτουσα αναγνωρίσιμη φιγούρα, φυσικού μεγέθους, που θα έχει σαφή αναφορά στο αρχαίο πρότυπο, στην ζωγραφική και στα μοναδικά ψηφιδωτά των θαυμαστών ανακτόρων και μνημείων. Με πολλές και διαφορετικές μορφές, σαύρες, πεταλούδες, λαγοί, πάπιες, πουλιά, σκαθάρια, πετεινοί, φύλλα, καρποί, κρίνα, επιφάνειες από γυαλισμένο μπρούτζο και καθρευτένιες ψηφίδες, δαχτυλίδια όρκων που ορίζουν την ανθρώπινη μοίρα, θα γεννηθεί ένας κόσμος ολόκληρος του δικού μας χρόνου, αλλά και των Σουμερίων, των Ασσυρίων, των αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών».
*Η Λουΐζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης και μέλος της AICA γράφει: «Πρόκειται για μια εικαστική αλληγορία με αναφορά στον κοσμογονικό μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης, εστιασμένη σε μία από τις λατρευτικές εορτές, τα Προηρόσια. Κάθε χρόνο στον μήνα Πυανεψιώνα (μέσα Οκτωβρίου) και πριν το όργωμα (προ – άροση), οι κάτοικοι της Αττικής έκαναν, προς τιμήν της Παμμήτειρας, σταχυοτρόφου Θεάς και της Κόρης της, τελετουργίες με δεήσεις, ευχές, θυσίες και «απαρχές», δηλαδή, προσφορές των πρώτων συγκομιδών για την ευδοκίμηση της νέας καρποφορίας.
Η γλυπτική εγκατάσταση της Λίτη στην Ελευσίνα αφηγείται συμβολικά αυτές τις καθαγιαστικές πρακτικές των αρχαίων, ως εισφορά και ευγνωμοσύνη στις θεότητες της βλάστησης. Το έργο της Ελευσίνας 2025 αποτελεί μια νοητή θεματική συνέχεια με πολλά από τα προηγούμενα γλυπτά της. Ήδη από τα πρώτα της έργα την απασχόλησαν τόσο οι συμβολισμοί και οι αλληγορίες της ελληνικής μυθολογίας, όσο και η αναπαράσταση του μαγικού κόσμου της φύσης.
Αξιοποιεί τις πλαστικές ιδιαιτερότητες διαφόρων υλικών για να διαμορφώσει τα γλυπτά της με λεπτομερή φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά και να τα αποδώσει με μια εντελώς νέα γλυπτική αντίληψη. Τα σαφή αναγνωρίσιμα στοιχεία τους προβάλλονται δεξιοτεχνικά μέσα από τις πολυδουλεμένες στιλπνές επιφάνειες του χυτού μπρούτζου, τις επιμελημένες επιορειχαλκώσεις, τα σκληρά μέταλλα, τα καλλίγραμμα μάρμαρα, τα αστραφτερά αλουμίνια, τις αντανακλάσεις του ανοξείδωτου χάλυβα, τις απαστράπτουσες πολύχρωμες γυάλινες ψηφίδες murano, τους τεράστιους ημιπολύτιμους λίθους, τις ηλεκτρικές λυχνίες.
Τα περίοπτα γλυπτά της με την απεικονιστική δύναμη, τον μνημειώδη χαρακτήρα, τη σημασιολογική φόρτιση και την απαράμιλλη αφηγηματικότητά τους δεν προβάλλουν απλά μια παραδεισένια εικόνα αλλά αποτελούν μια αισθητική και συναισθηματική εμπειρία στον θεατή καθώς προβάλλουν τη μυστηριακή σύνδεση του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον ενώ παράλληλα τον μυούν στο μυστηριώδες θαύμα της ζωής».
