Το «Μόνος με τον Άμλετ» επέστρεψε στη σκηνή με την υποκριτική δύναμη του Αιμίλιου Χειλάκη να αναδεικνύει για ακόμα μια φορά την αλήθεια και την πάλη του εμβληματικού ήρωα του Σαίξπηρ.
Η τολμηρή αυτή διασκευή, σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά και σκηνοθεσία του Μανώλη Δούνια και του ίδιου του Χειλάκη, παρακολουθεί την προσπάθεια του νεαρού πρίγκιπα να διανύσει την απόσταση από τη Σκέψη στην Πράξη. Πλάι του, ο Δημήτρης Καμαρωτός δημιουργεί επί σκηνής έναν ηχητικό κόσμο που λειτουργεί σαν εσωτερική φωνή, σαν αντίλαλος του τραγικού ήρωα.
Ο δημοφιλής ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης καλεσμένος στο στούντιο του Αθήνα 9,84 και του Δημήτρη Τζιβελέκη, μίλησε για τον διαχρονικό ήρωα του Σαίξπηρ ο οποίος προσπαθεί να διανύσει την απόσταση από τη Σκέψη στην Πράξη, σε μια σκηνική σύνθεση στην οποία ερμηνεύει ο ίδιος όλους τους ρόλους.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης γίνεται Άμλετ, Οφηλία, Κλαύδιος, Γερτρούδη, Πολώνιος, Λαέρτης, Οράτιος, το Φάντασμα του βασιλιά
« Ο Άμλετ δεν είναι μόνος με το ρόλο, είναι μόνος με το θεατρικό έργο. Εγώ θα παίξω και την Γερτρούδη, που μιλάει με τον ‘Άμλετ και τον ‘Άμλετ. Mε τον αφηγηματικό μου τρόπο θα σε κάνω να πιστέψεις ότι βλέπεις δυο ανθρώπους. Επί σκηνής ο θεατής θα δει οκτώ πρόσωπα, οκτώ διαφορετικούς ανθρώπους… Μόνο στο τέλος θα πει ο θεατής ότι τελικά ήταν μόνος του ο Χειλάκης… Αυτό το μικρό “χάσιμο” στην παράσταση, ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη σκέψη, είναι ακριβώς η δουλειά μου …»
Αυτό το έργο αναρωτιέται και αναμετριέται με τον άνθρωπο
«Το σπουδαίο του Σαίξπηρ είναι ότι δεν ανάγει πουθενά το πρόβλημα, δεν το πηγαίνει προς τον Θεό και δεν αναρωτιέται τι κάνατε Θεοί στον άνθρωπο … Λέει τι έκανες άνθρωπε στον άνθρωπο».
‘Οταν ο Άμλετ κουβεντιάζει με το φάντασμα του πατέρα του: «’Όταν ο Άμλετ συνομιλεί με το λογοτεχνικό φάντασμα του πατέρα του, συνομιλεί με τις βαθύτερες σκέψεις του».
‘Αμλετ: Υπαρξιακός ήρωας ή πολιτικό πρόσωπο
«Δεν γράφτηκε ως υπαρξιακός ήρωας. Ο Σαίξπηρ έκανε λαϊκό θέατρο… Δεν έγραφε υπαρξιακά, έβαζε μεγάλες ερωτήσεις σε ένα κοινό οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν αμόρφωτοι…Δεν είναι υπαρξιακό, είναι καθαρό πολιτικό, διότι πολιτικό είναι ότι αφορά την πολιτεία μας και όχι το τι συμβαίνει στο κόμμα της ΝΔ ή του ΣΥΡΙΖΑ…»
Δυτικός πολιτισμός
«Ο Δυτικός πολιτισμός έχει αρχίσει και δύει διότι στηριζόταν στην ελευθερία και στην ισότητα . Αν δούμε τη Γαλλική επανάσταση, που ουσιαστικά είναι η μητέρα της πολιτικής στην Ευρώπη και της αντίληψης του κόσμου στην Ευρώπη, έχει τελειώσει… ‘Ολοι νομίζουν ότι βρισκόμαστε στην ηλεκτρονική επανάσταση, στο διαφωτισμό είμαστε ακόμα. Ο διαφωτισμός που ξεκίνησε το 17ο αιώνα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα…»
Ο ‘Αμλετ στην Ελλάδα του 2025
«Αν ο Άμλετ ζούσε σήμερα στη χώρα μας θα αντιδρούσε όπως ακριβώς αντιδρούν οι νέοι, διότι ο Άμλετ είναι ένας νέος που του έκλεψαν το όνειρο. Του έκλεψαν τη δυνατότητα να σκεφτεί και να ονειρευτεί… Τη δεκαετία του ’80 εμείς ως νέοι είχαμε μια ελπίδα. Η σημερινή γενιά δεν έχει καμία ελπίδα, έχει μόνο θυμό…»
Ελλάδα, μια κοινωνία παροχής υπηρεσιών
«Τι είναι αριστερός και δεξιός σε μια κοινωνία παροχής υπηρεσιών. Δεν είμαστε παραγωγική χώρα, είμαστε τριτογενούς παραγωγής… ΟΠΕΚΕΠΕ , ακόμα και η πρωτογενής παραγωγή έχει καταντήσει ανέκδοτο… Αριστερός και δεξιός υπάρχει σε μια αντίληψη στο πως συνομιλώ με τον συμπολίτη μου… Πολλές φορές λέω μη με πείτε κομμουνιστή ή σοσιαλιστή, κοινωνιστή να με λέτε… Δεν έχει να κάνει με το εάν εγώ επιθυμώ να έχουμε μια αριστερής αντίληψης κυβέρνηση, όταν ξέρω ότι πρέπει να κυβερνηθώ δεξιά, διότι η οικονομία μας δίνει λόγο σε μια άλλη μεγαλύτερη οικονομία…»
Το 2025 βρίσκει την Ελλάδα μέσα σε ένα πολιτικό τοπίο που θυμίζει κάτι από Σαιξπηρικό δράμα. Αβεβαιότητα, αμφισημία, θεσμική κόπωση, κοινωνική αποστασιοποίηση και κρίσεις διαδοχικές, από την τραγωδία των Τεμπών μέχρι την ανασφάλεια στην εξωτερική πολιτική.
Ο Άμλετ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναδύεται όχι πια ως ήρωας τραγωδίας, αλλά ως πολιτικό σύμβολο της χώρας, ένας σκεπτόμενος, διχασμένος άνθρωπος, εγκλωβισμένος ανάμεσα στην ανάγκη της δράσης και στην παραλυσία που γεννά ο φόβος, η ηθική και η απώλεια της πίστης στους θεσμούς.
Το ερώτημα της πράξης: “To be or not to be”. Η πιο διάσημη φράση του Άμλετ δεν είναι απλώς φιλοσοφική, είναι βαθύτατα πολιτική. Το δίλημμα του να υπάρξεις ή να αποσυρθείς, να πράξεις ή να παγώσεις, καθρεφτίζει σήμερα την πολιτική ηγεσία που συχνά επιλέγει να μην αναμετρηθεί με τα αίτια των προβλημάτων, αλλά να τα μεταθέσει. Η απραξία του Άμλετ δεν είναι δειλία, είναι συνείδηση σε σύγκρουση. Μοιάζει με μια Ελλάδα που γνωρίζει τα προβλήματα –θεσμικά, κοινωνικά, οικονομικά– αλλά πασχίζει να τα αγγίξει δίχως να διαρρήξει το πλέγμα ισορροπιών.
Ο Άμλετ βασανίζεται από την προδοσία της εξουσίας: η δολοφονία του πατέρα του από τον ίδιο τον θείο του, τον νέο βασιλιά. Στην ελληνική πολιτική σκηνή, η έννοια της προδοσίας παραμένει φορτισμένη, πολιτικοί που “αλλαξοπίστησαν”, κόμματα που πρόδωσαν τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις, θεσμοί που αφέθηκαν στο έλεος της μικροπολιτικής. Ο Άμλετ μεταφέρει τον ψυχικό πόνο μιας κοινωνίας που δεν ξέρει ποιον να εμπιστευτεί.
Ο ήρωας είναι μόνος. Όχι επειδή δεν έχει συμμάχους, αλλά επειδή δεν μπορεί να βασιστεί σε κανέναν. Στην Ελλάδα του 2025, η πολιτική είναι συχνά σκηνή μοναχικών μονολόγων. Η κοινωνία, κουρασμένη από διαψεύσεις, ακούει αλλά δεν ακολουθεί, οι θεσμοί υπάρχουν, αλλά δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη. Η πολιτική τάξη διαβουλεύεται ερήμην του πολίτη. Ο Άμλετ γίνεται σύμβολο της αποξένωσης της εξουσίας από το συλλογικό αίσθημα.
«Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», λέει ο Μαρσέλλος στο έργο. Είναι μια φράση που θα μπορούσε να ειπωθεί για την Ελλάδα κάθε φορά που αναδεικνύεται μια υπόθεση διαφθοράς, πελατειακής σχέσης ή κρατικής αδιαφάνειας. Από τη Novartis ως τα Τέμπη, από τα ρουσφέτια έως τη σύγχυση για το δημόσιο συμφέρον, ο Άμλετ έρχεται να υπενθυμίσει ότι η σήψη ξεκινά από εκεί όπου η εξουσία χάνει την αίσθηση του μέτρου.
Ο Άμλετ δεν είναι μόνο σύμβολο παρακμής, αλλά και διαμαρτυρίας. Είναι ένας νέος που δεν αποδέχεται άκριτα τον κόσμο που του παραδίδεται. Η νέα γενιά στην Ελλάδα, παρά την απαξίωση και την αίσθηση αδιεξόδου, συνεχίζει να αντιδρά, να σκέφτεται, να αναζητεί νόημα. Όπως ο Άμλετ, έτσι και πολλοί νέοι Έλληνες σήμερα ψάχνουν έναν νέο ηθικό προσανατολισμό, πέρα από τα φθαρμένα σχήματα του παρελθόντος.
Επίλογος: Ένα φάντασμα πλανιέται…
Όπως στο έργο, έτσι και στην Ελλάδα του 2025, ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από το πολιτικό πεδίο: το φάντασμα του ανεκπλήρωτου χρέους προς την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, τη συλλογική αυτογνωσία. Ο Άμλετ μάς προκαλεί να μη φοβηθούμε να κοιτάξουμε μέσα μας και να αποφασίσουμε, επιτέλους, τι σημαίνει να υπάρχουμε ως πολίτες σε μια χώρα που πασχίζει να διαλέξει ανάμεσα στο “είναι” και στο “φαίνεσθαι”
ΠΗΓΗ
https://www.newspepper.gr/o-amlet-os-politiko-symvolo-tis-ellada/
