To «στρατηγικό σχέδιο για την αναβάθμιση της δικαιοσύνης», όπως χαρακτήρισαν το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, παρουσίασαν σήμερα ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας με στόχο μετά την ψήφιση και την εφαρμογή του από τον επόμενο Σεπτέμβριο με το νέο δικαστικό έτος να επιτευχθεί ο στόχος της ταχύτερης έκδοσης δικαστικών αποφάσεων προς όφελος των πολιτών.
Ο νέος «οδικός χάρτης» που παρουσιάστηκε αναλυτικά, με λεπτομέρειες και παραδείγματα από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος της θητείας της παρούσας κυβέρνησης μπορεί να φέρει τη χώρα μας πιο κοντά στο δείκτη του μέσου όρου έκδοσης τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων που ισχύει για τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Βασικός άξονας για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι ο δικαστικός χάρτης και η ενοποίηση του πρώτο βαθμού – ειρηνοδίκες και πρωτοδίκες- όπως και η αξιοποίηση μίας σειρά θεσμικών εργαλείων και η μεταφορά δικαστηριακής ύλης , που αθροιστικά μπορούν να βελτιώσουν το δείκτη απονομής της ελληνικής δικαιοσύνης, που αποτελεί όπως είναι γνωστό, εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη παθογένεια του δικαστικού συστήματος.
Ο φιλόδοξος στόχος του υπουργείου είναι να μειωθεί δραστικά ο χρόνος που απαιτείται να πάρει απόφαση τελεσίδικη στα χέρια του ένας πολίτης από τις 1492 μέρες. Που απαιτείται σήμερα μόλις μέσα σε 650 μέρες. Δραστικές αλλαγές έρχονται και με τη δημιουργία του Μητρώου Διαθηκών , που περνούν από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους με στόχο αντί οι κληρονόμοι να περιμένουν εώς και ένα ή ακόμα ενάμιση να ολοκληρωθεί η δημοσίευση της διαθήκης που τους καθιστά δικαιούχους της κληρονομιάς ,να παίρνουν ανά χείρας το πολυπόθητο έγγραφο μόλις σε 7 ημέρες! Παράλληλα, στόχος των διατάξεων που το νομοσχεδίου που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση ώστε να ξεκινήσει να εφαρμόζεται με το νέο δικαστικό έτος από τα μέσα του Σεπτεμβρίου του 2025 είναι η εκκαθάριση- ολοκλήρωση 20.000 υποθέσεων που εκκρεμούν στο πρωτοδικείο της Αθήνας.
Ολιστική Αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας
Η αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αφορά όλη τα διαδικαστικά στάδια, από την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου στον πρώτο βαθμό έως και την έκδοση τελεσίδικης (κι εν συνεχεία) αμετάκλητης απόφασης.
Συνολικά, κατά μέσο όρο, στο Πρωτοδικείο Αθηνών απαιτούνται 3 έως 4 χρόνια για την έκδοση οριστικής απόφασης, «γεγονός που δεν συνάδει με την αξίωση των πολιτών για γρήγορη και αποτελεσματική Δικαιοσύνη», τόνισε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης.
Με τις νέες διατάξεις επιχειρείται επίσης η αξιοποίηση του χρόνου της «προδικασίας», ο οποίος σήμερα παρέρχεται άπρακτος, χωρίς ουσιαστικές ενέργειες. Υπό αυτό το πρίσμα θεσπίζεται για πρώτη φορά ο προέλεγχος της αγωγής από τον δικαστή, ο οποίος, εφόσον διαπιστώσει τυχόν ελλείψεις ή ελαττώματα στον φάκελο της υπόθεσης, εκδίδει διάταξη με την οποία κρίνει την αγωγή απαράδεκτη ή αόριστη και τάσσει στον διάδικο συγκεκριμένη προθεσμία, προκειμένου να τη διορθώσει ή να τη συμπληρώσει, εάν αυτό είναι δυνατό.
Με τον τρόπο αυτό, όπως εξήγησε ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας , αξιοποιείται στο έπακρο το χρονικό διάστημα πριν την συζήτηση της κάθε υπόθεσης στο ακροατήριο, με εξονυχιστικό προέλεγχο που θα γίνεται από δικαστή, έτσι ώστε οι υποθέσεις να οδηγούνται ώριμες στο ακροατήριο.
Οι αλλαγές στις Διαθήκες
Σύμφωνα με άλλη τροποποίηση του ΚΠολΔ, οι διαθήκες και η κήρυξη διαθήκης ως κυρίας (καθώς και της έκδοσης των σχετικών πιστοποιητικών, που σήμερα καθυστερούν υπερβολικά λόγω της δικαστικής διαδικασίας), θα γίνεται πλέον από τους συμβολαιογράφους μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας δηλαδή, από 1 έως 7 ημέρες, ενώ σήμερα απαιτούνται τουλάχιστον 300 ημέρες, ενώ η σφράγιση και η αποσφράγιση μεταφέρονται ως αρμοδιότητες από τους συμβολαιογράφους στους δικαστικούς επιμελητές, ως πλέον αρμοδίους.
e-φάκελος
Βασική καινοτομία των διατάξεων του νέου ΚΠολΔ είναι η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας προκειμένου να λειτουργήσει ο μηχανισμός της ψηφιακής δικογραφίας. Η πλατφόρμα αυτή δημιουργείται ήδη σε συνεργασία του υπουργείου Δικαιοσύνης με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.Η εφαρμογή της ψηφιακής δικογραφίας θα ξεκινήσει μέσα στο 2025 και πρώτα θα συνδεθεί με τα Κτηματολογικά Γραφεία.
Η ψηφιακή δικογραφία, καταργεί εντελώς το χαρτί, καθώς οι δικηγόροι από τα γραφεία τους πλέον θα καταθέτουν ηλεκτρονικά τις αγωγές και τα άλλα ένδεκα μέσα, ενώ θα μπορούν να παρακολουθούν την πορεία της κάθε υπόθεσης τους αρχικά από την κατάθεση της αγωγής στο Πρωτοδικείο, μεταγενέστερα στο Εφετείο, μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης από τον Άρειο Πάγο.
Οι δικηγόροι χρησιμοποιώντας τους κωδικούς πρόσβασης που θα έχουν λάβει, θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να έχουν πρόσβαση στα έγγραφα της δικογραφίας και να διεκπεραιώνουν διαδικαστικές ενεργειών μέσω διαδικτύου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ψηφιακή δικογραφία θα συμβάλλει καθοριστικά στο να αποφορτίσουν οι χιλιάδες υποθέσεις αναγκαστικής εκτέλεσης και πλειστηριασμών που πολλές φορές υπό το σημερινό καθεστώς φτάνουν να προσδιοριστούν προς συζήτηση ακόμα και το 2036!
Η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης εκτιμά ότι με την λειτουργία της ψηφιακής δικογραφίας οι πλέον των 32.000 εκκρεμών υποθέσεων στα Πρωτοδικεία, θα έχουν εκκαθαριστεί και θα έχουν εκδοθεί αποφάσεις μέσα στην επόμενη τριετία.
Μεταφορά δικαστηριακής ύλης
Στο πλαίσιο αποσυμφόρησης των δικαστών και των δικαστηρίων, η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης προχωράει και πάλι σε νέα μεταφορά δικαστηριακής ύλης στου δικηγόρους και συμβολαιογράφους.
Στους δικηγόρους θα μεταφερθεί και πάλι νέα δικαστηριακή ύλη και ειδικότερα θα μεταφερθεί η έκδοση των διαταγών πληρωμής. Η διαταγή πληρωμής δεν είναι δικαστική απόφαση, αλλά «πράξη» του δικαστή και εκδίδεται χωρίς να μεσολαβήσει κάποια διαδικασία στο ακροατήριο. Η διαταγή πληρωμής αφορά απαιτήσεις χρηματικές ή απαιτήσεις από χρεόγραφα π.χ. επιταγές, συναλλαγματικές, γραμμάτια εις διαταγή, κ.λπ.
Στους συμβολαιογράφους περνάνε οι δημοσιεύσεις των διαθηκών. Σήμερα για την δημοσίευση διαθήκης στην Αθήνα απαιτείται τουλάχιστον ένα με ενάμιση έτος, ενώ για την έκδοση πιστοποιητικού μη δημοσίευσης διαθήκης απαιτούνται το λιγότερο πέντε μήνες.
Να σημειωθεί ότι λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων στην δημοσίευση των διαθηκών, αφενός διακυβεύονται τεράστια περιουσιακά στοιχεία με πολύ μεγάλο οικονομικό αντικείμενο, αφετέρου καθυστερούν να κατατεθούν στο δημόσιο ταμείο εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από φόρους κληρονομιάς, κ.λπ.
Νέος Κώδικας Δικηγόρων
Όπως αναφέρθηκε από τον υφυπουργό Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο των νομοθετικών πρωτοβουλιών για το επόμενο διάστημα περιλαμβάνονται και βασικές αλλαγές στον Κώδικα Δικηγόρων. Για το λόγο αυτό έχουν κληθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης ο πρόεδρος της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Δημήτρης Βερβεσός και ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων Χριστόφορος Σεβαστίδης.
Μίνα Μουστάκα
