«Ηλιοτρόπια στο Σκοτάδι και στο Φως» στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης
«Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων
21 Σεπτεμβρίου – 09 Νοεμβρίου 2025
Η έκθεση είναι προσβάσιμη και σε άτομα με προβλήματα όρασης
Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει, μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) την έκθεση «Ηλιοτρόπια στο Σκοτάδι και στο Φως», από τις 21 Σεπτεμβρίου έως τις 09 Νοεμβρίου 2025 στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων, σε συνεργασία με την εθελοντική ομάδα Velones in Action.
Η έκθεση πραγματοποιείται με σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό για την τυφλοκώφωση μέσα από την τέχνη και απευθύνεται σε όλους εκείνους, που θέλουν να γνωρίσουν τους ανθρώπους, τους οποίους στηρίζει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Τυφλοκωφών «Το Ηλιοτρόπιο». Πρόκειται για τον μοναδικό φορέα της χώρας μας που καλύπτει τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους αλλά και γενικότερα την αποκατάσταση της θέσης τους στον κοινωνικό χώρο.
Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει στο ηλιοτρόπιο, το λουλούδι που συμβολίζει την ελπίδα και έχει επιλεγεί από την κοινότητα τυφλοκωφών ατόμων ως σύμβολο φωτεινότητας, ελπίδας και επικοινωνίας. Και αυτό γιατί θέλει να τους προσδώσει ορατότητα, αποδοχή και ενδυνάμωση, αφού είναι ένα φυτό ανθεκτικό, ένα λουλούδι χαρούμενο και αναγνωρίσιμο.
Όπως όλοι γνωρίζουμε τα άτομα με τυφλοκώφωση ζουν σε ένα περιβάλλον, όπου οι κυρίαρχες αισθήσεις, η όραση και η ακοή είναι περιορισμένες ή απούσες. Κι όμως, ο κόσμος τους είναι πλούσιος, καθώς η αφή γίνεται γλώσσα, η κίνηση γίνεται λέξη και η παρουσία του άλλου γίνεται ολόκληρο λεξιλόγιο. Αυτόν τον κόσμο επιδιώκει να αναδείξει η έκθεση «Ηλιοτρόπια στο Σκοτάδι και στο Φως», η οποία δεν αφορά την απώλεια, αλλά την επαναπρόσληψη. Δεν είναι μια αφήγηση αποκλεισμού, αλλά προσέγγισης. Είναι ένας διάλογος ανάμεσα στην τέχνη και την αναπηρία, μια βιωματική εικαστική εμπειρία, που αξιοποιεί την αισθητηριακή αντίθεση του σκότους και του φωτός, σε δύο διακριτούς χώρους.
Τα έργα που εκτίθενται και διατρέχουν τους χώρους του Μουσείου με κεντρικό μοτίβο το ηλιοτρόπιο δεν επιδιώκουν να εξηγήσουν την «αίσθηση» της τυφλοκώφωσης, προσκαλούν, όμως, το κοινό να «ψηλαφήσει», να παρατηρήσει, να σκεφθεί τον κόσμο της σιωπής και να αναρωτηθεί, τι σημαίνει να υπάρχω όταν η επικοινωνία απαιτεί άλλες «γλώσσες».
Ο πυρήνας της έκθεσης χωρίζεται σε δύο εσωτερικούς τόπους, έναν σκοτεινό, όπου η σιωπή και το άγγιγμα αναδεικνύονται ως βασικά μέσα προσέγγισης και έναν φωτεινό, εκρηκτικό χώρο, γεμάτο ηλιοτρόπια, φως και συμβολισμούς ζωής.
Ο Χώρος του Σκότους αντιπροσωπεύει την εσωτερικότητα, την απομόνωση και τον περιορισμό της αισθητηριακής πρόσληψης. Το κοινό κινείται σε ημίφως ή σκοτάδι στο χώρο, όπου εκτίθενται ανάγλυφα έργα, γλυπτά και εγκαταστάσεις τα οποία ερμηνεύονται μέσω της αφής.
Εδώ η τέχνη δεν είναι μόνο για να ιδωθεί. Είναι και για να αγγιχθεί. Το περιβάλλον θέλει να προκαλέσει αισθήσεις και να μοιραστεί συναισθήματα. Εδώ το βλέμμα πρέπει να δώσει την θέση του στην αφή και στην επαφή. Εδώ ο θεατής πρέπει να μεταμορφωθεί σε συμμέτοχο του χώρου.
Και από την αίσθηση της απομόνωσης ο επισκέπτης περνά στην προσέγγιση με το βλέμμα, στον Χώρο του Φωτός, ο οποίος είναι ανοιχτός, ζωντανός, γεμάτος χρώμα, κίνηση και συμβολισμό. Τα ηλιοτρόπια, φυσικά και εικαστικά κυριαρχούν.
Στην έκθεση συμμετέχουν με έργα τους καλλιτέχνες textile από την Ελλάδα και χώρες του εξωτερικού, καθώς επίσης κυρίες με εικαστικές χειροτεχνίες σε συνεργασία με την εθελοντική ομάδα Velones in Action, με ένα σύνολο διαφορετικών εκθεμάτων, αφιερωμένα στα άτομα με τυφλοκώφωση, σε εκείνους τους ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται δίπλα μας, χωρίς να κάνουν αισθητή την παρουσία τους γιατί εμείς καλούμαστε να τους δούμε, να τους κοιτάξουμε με ψυχή και καρδιά που θέλει να ακούσει την δική τους, να τους αγγίξουμε για να αισθανθούν την παρουσία μας, να αφουγκραστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας.
Και όπως όλοι δηλώνουν χαρακτηριστικά: «Η συμμετοχή μας στην παρούσα έκθεση θέλει να φέρει στο προσκήνιο ένα λουλούδι που δεν κοιτά μόνο τον ήλιο, αλλά και την ψυχή, το ηλιοτρόπιο, που στρέφεται προς το φως, ακόμη κι όταν δε το βλέπει. Ένα Σύμβολο Φωτός μέσα στη Σιωπή και στο Σκοτάδι. Με κλωστές και χρώματα, διαφορετικές τεχνοτροπίες υφές και μορφές, όλοι μας, με εξαιρετική ευαισθησία δημιουργήσαμε έργα εμπνευσμένα από αυτό το σύμβολο και τα αφιερώνουμε στα άτομα με τυφλοκώφωση, ανθρώπους που βιώνουν ταυτόχρονα την απώλεια όρασης και ακοής, ανθρώπους που συχνά μένουν αόρατοι στην κοινωνία».
Η έκθεση είναι προσβάσιμη και σε άτομα με προβλήματα όρασης, καθώς παρέχονται πληροφορίες στο απτικό σύστημα γραφής Braille, σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Τυφλοκωφών «Το Ηλιοτρόπιο».
Στο τέλος της έκθεσης οι καλλιτέχνες θα προσφέρουν ορισμένα από τα έργα τους
στον Σύλλογο Τυφλοκωφών «Το Ηλιοτρόπιο», προκειμένου να πραγματοποιηθεί
bazaar έργων με σκοπό την ενίσχυσή του.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου στις 12:00.
Επιμέλεια έκθεσης: Σταυρούλα Πισιμίση, λαογράφος, υπεύθυνη Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη»
Συνδιοργάνωση: Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων και Εθελοντική Ομάδα Velones in Action
Πληροφορίες:
Διάρκεια έκθεσης: 21 Σεπτεμβρίου – 09 Νοεμβρίου 2025
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων: Αγγελική Χατζημιχάλη 6, Πλάκα, τ. 210 3243987
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή 11.00 – 16.00, Σάββατο & Κυριακή 10.00 – 15.00, Δευτέρα κλειστά
