Πρόκειται για μια μακροχρόνια αντιδικία που αναδεικνύει τις χρόνιες παθογένειες της χώρας μας στο να εκμεταλλεύεται την δημόσια περιουσία της με αποδοτικό τρόπο και να διευκολύνει την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων. Στη συνέχεια έχουμε τα αντίπαλα οικονομικά συμφέροντα που μέσω «επιρροής» φρενάρουν τις μεγάλες επενδύσεις, η ΕΤΑΔ Α.Ε. και το Υπερταμείο που τα ίδια αθετούν τις Συμβάσεις που έχουν υπογράψει, την δικαιοσύνη που αργεί να εκδώσει δικαστικές αποφάσεις και τέλος και το Κράτος μας που αρνείται πεισματικά να εφαρμόσει τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.
Το ιστορικό της διαμάχης.
Η οικογένεια Μαντωνανάκη μέσω της εταιρείας «Ανώνυμος Τουριστική Εταιρεία Ήλιος Α.Ε.» κατέχει και εκμεταλλεύεται δύο υπερπολυτελείς όμορες ξενοδοχειακές μονάδες πέντε (5) αστέρων: Το Elounda Beach Hotel το οποίο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1971, δυναμικότητας 249 δωματίων και το Elounda Bay Palace, δυναμικότητας 266 δωματίων και από το 2001 μέλος των «The Leading Hotels of the World». Παράλληλα μέσω της εταιρείας «Αττικός Ήλιος» εκμεταλλεύεται τουριστικά το ξενοδοχειακό συγκρότημα Grand Resort Lagonissi.
Ο όμιλος Μαντωνανάκη βρίσκεται σε πολυετή διαμάχη τόσο με την ΕΤΑΔ Α.Ε., όσο και με το Υπερταμείο. Η διαμάχη με την ΕΤΑΔ Α.Ε., η οποία μετρά αρκετά χρόνια, αφορά στο ξενοδοχείο Grand Resort Lagonissi.
Η αντιδικία για το ακίνητο – φιλέτο στο Λαγονήσι μεταξύ της Αττικός Ήλιος και του Ελληνικού Δημοσίου χρονολογείται από το 1999, όταν ο επιχειρηματίας συνήψε με τον ΕΟΤ σύμβαση μίσθωσης για έκταση 326 στρεμμάτων στο Λαγονήσι, διάρκειας 77 ετών, με την υποχρέωση να υλοποιήσει επενδύσεις 263,9 εκατ. ευρώ, το σύνολο των οποίων θα παρέμενε σε όφελος του ΕΟΤ και του Ελληνικού Δημοσίου μετά τη λήξη της παραχώρησης.
Η μισθωτική σύμβαση τροποποιήθηκε το 2003, μεταξύ της ΕΤΑΔ Α.Ε. και της Αττικός Ήλιος Α.Ε. και τα σχέδια της εταιρείας για τη δημιουργία νέων χρήσεων και δραστηριοτήτων, που περιλάμβαναν την ανάπτυξη σημαντικού αριθμού πολυτελών κατοικιών, συνεδριακού κέντρου και νέων ξενοδοχειακών μονάδων, τελικά δεν ολοκληρώθηκαν με υπαιτιότητα του Δημοσίου, όπου συνεχώς έθετε εμπόδια και περιορισμούς στην επένδυση.
Οι επίδικες διαφορές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης 20ετούς αντιδικίας, όπου η γενεσιουργός αιτία είναι η άρνηση της ΕΤΑΔ ΑΕ να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις και η συστηματική εκ μέρους της υπονόμευση και παρακώλυση του επενδυτικού έργου από την ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ ΑΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι συμβάσεις μισθώσεων έχουν ελέγχει από τα αρμόδια Τμήματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την νομιμότητά τους.
Η προσφυγή στην δικαιοσύνη και η δικαίωση.
Ο όμιλος Μαντωνανάκη προσέφυγε στην δικαιοσύνη και μετά από αρκετά χρόνια δικαιώθηκε με τελεσίδικες αποφάσεις των αρμόδιων Δικαστηρίων, ενώ έχει επιδικασθεί υπέρ του και σε βάρος της θυγατρικής εταιρείας του Υπερταμείου, της ΕΤΑΔ Α.Ε, ποσό που σήμερα ξεπερνά τα 800 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικά πρόκειται για τις Διαιτητικές Αποφάσεις: η υπ’ αριθ. 20/2019 ποσό 58 εκατ. ευρώ περίπου, η υπ’ αριθ. 24/2019 ποσό 66 εκατ. ευρώ περίπου, η υπ’ αριθ. 03/2020 ποσό 68 εκατ. ευρώ περίπου, η υπ’ αριθ. 04/2020 ποσό 27,5 εκατ. ευρώ περίπου, η υπ’ αριθ. 01/2020 ποσό 294 εκατ. ευρώ περίπου, η υπ’ αριθ. 02/2020 ποσό 45 εκατ. ευρώ περίπου και η υπ’ αριθ. 28/2019 ποσό 15 εκατ. ευρώ περίπου. Το σύνολο ανέρχεται σε 573 εκατ. ευρώ περίπου, το οποίο τοκίζεται με επιτόκιο 10% σε ετήσια βάση, έτσι σήμερα οι υποχρεώσεις της ΕΤΑΔ Α.Ε., του Υπερταμείου και κατά συνέπεια του Ελληνικού Δημοσίου ξεπερνάνε τα 800 εκατ. ευρώ.
Μάλιστα, η ΕΤΑΔ Α.Ε. στις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις της για τη χρήση του έτους 2022, έχει σχηματίσει πρόβλεψη 329 εκατ. ευρώ, αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο επισήμως μέρος της οφειλής της. Να σημειωθεί ότι με βάση το λογιστικό πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων (ΔΠΧΑ), εταιρεία θα έπρεπε να σχηματίσει πρόβλεψη για το σύνολο των δικαστικών αποφάσεων, δηλαδή 573 εκατ. ευρώ, ενώ θα έπρεπε να γνωστοποιεί με αναλυτική επεξήγηση, το συνολικό ύψος των δικαστικών τόκων που λογίζονται την ημερομηνία σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων της!
Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι ο όμιλος των εταιρειών Μαντωνανάκη, έχει εκχωρήσει τις απαιτήσεις από την ΕΤΑΔ Α.Ε. στους Ομολογιούχους Δανειστές της, δηλαδή στις τράπεζες και τα funds. Παρόλο που οι Τράπεζες και τα funds έχουν στα χέρια τους την εκχώρηση της απαίτησης, για λόγους που δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, δεν προβαίνουν στην απαίτηση κατά της ΕΤΑΔ και του Υπερταμείου. Πιθανόν οι Τράπεζες που τα δύσκολα χρόνια των μνημονίων ανακεφαλαιοποίηθηκαν με περισσότερα από 45 δισ. ευρώ (τα οποία δεν ανακτήθηκαν ποτέ) δεν θα ήθελαν να έρθουν σε διαμάχη και για μια τόσο μεγάλη απαίτηση, καθώς και την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση, η οποία εκτιμάται σε 13 δισ. ευρώ.
Αντιθέτως, επιχειρήθηκε ο πλειστηριασμός κατά της «ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΣ Α.Ε» που ελέγχει τα ξενοδοχεία Elounda Beach και Elounda Bay, με επισπεύδουσα την Eurobank, ο οποίος τελικά ανεστάλη με την Απόφαση υπ’ αριθ. 105/2024 του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών.
Και φτάνουμε στην Απόφαση του Αρείου Πάγου τον Απρίλιο του 2024, που αφορά στην αίτηση αναίρεσης που κατέθεσε η ΕΤΑΔ ενώπιον του Αρείου Πάγου, κατά της Απόφασης του Εφετείου Αθηνών, με την οποία αναγνωρίστηκε η ευθύνη της ΕΤΑΔ Α.Ε. και έγινε δεκτή η απαίτηση του Ομίλου Μαντωνανάκη.
Η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η αναφορά του στην υπόθεση που επίσης δικαιώνει την εταιρεία Αττικός Ήλιος Α.Ε..
Η υπόθεση πλέον είναι αρκετά σοβαρή και αναφέρεται στην Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του Απολογισμού των Εσόδων και Εξόδων του Κράτους έτους 2023 και του Ισολογισμού (Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης) και των λοιπών Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων της Κεντρικής Διοίκησης της 31ης Δεκεμβρίου 2023.
Ειδικότερα, στην παράγραφο 5.2.4. Προβλέψεις, καταγράφεται η εξής παρατήρηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην σελ. 144:
«Κατά την περίοδο αναφοράς δεν προέκυψε ότι έχουν καταρτισθεί μητρώα παρακολούθησης ζημιών και υποχρεώσεων και, συνεπώς, δεν έχουν υπολογισθεί και αναγνωρισθεί τυχόν προβλέψεις από καταπτώσεις εγγυήσεων ή δικαστικές διεκδικήσεις τρίτων. Συναφώς, στις Σημειώσεις επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων δεν περιέχεται οποιαδήποτε γνωστοποίηση ενδεχόμενων υποχρεώσεων της Κεντρικής Διοίκησης.
Η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.) είναι άμεση θυγατρική της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο – GrowthFund), της οποίας μέτοχος σε ποσοστό 100% είναι το Ελληνικό Δημόσιο. Σύμφωνα με τις Σημειώσεις επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων της ΕΤΑΔ οικονομικού έτους 2023, εκκρεμούν σε βάρος της Διαιτητικές Αποφάσεις επί αγωγών της εταιρείας ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ Α.Ε. (τις οποίες άσκησε μαζί με τις εταιρείες ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Α.Ε. και ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΣ Α.Ε.) για επιδικασθέντα ποσά συνολικού ύψους 573 εκατ. ευρώ περίπου, χωρίς τους αναλογούντες τόκους. Ενόψει της νομικής σχέσης του Ελληνικού Δημοσίου με την ΕΤΑΔ Α.Ε. και το Υπερταμείο, δεν προκύπτει ότι έχουν αξιολογηθεί από την Κεντρική Διοίκηση τυχόν ενδεχόμενες υποχρεώσεις της λόγω των ως άνω δικαστικών διεκδικήσεων ούτε υπάρχει εκτίμηση ότι από την ανωτέρω αιτία δεν μπορεί να προκύψει οποιαδήποτε υποχρέωση για το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς στις Σημειώσεις επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων δεν περιέχεται κάποια σχετική γνωστοποίηση».
Στο τέλος της έκθεσης στην σελ. 162, το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφαίνεται υπέρ επί της ορθότητας και αξιοπιστίας του Απολογισμού του οικονομικού έτους 2023, καθώς και του Ισολογισμού (Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης) και των λοιπών Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων του Κράτους της 31ης.12.2023, με την επιφύλαξη των παρατηρήσεων που διατυπώνονται στα «Συμπεράσματα».
Η παραπάνω παρατήρηση (υπ’ αριθμ. 4) περιλαμβάνεται στα Συμπεράσματα ως επιφύλαξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι παραβιάζονται αρχές του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο το οποίο και είναι αρμόδιο να ελέγχει την νομιμότητα των δαπανών του Ελληνικού Δημοσίου, εντοπίζει ότι κατά παράβαση του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης, δεν καταγράφονται υποχρεώσεις του από δικαστικές διενέξεις, ακόμα και αν έχουν κριθεί οριστικά στον Άρειο Πάγο!
Ολόκληρη η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, βρίσκεται στον σύνδεσμο: https://www.elsyn.gr/el/node/879 .
Η υπόθεση πλέον είναι γνωστή και στα αρμόδια όργανα της ΕΕ, ενώ στις εκθέσεις Μεταπρογραμματικής Εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αντιδικία καταγράφεται ως ένα δημοσιονομικό ρίσκο που μπορεί να εκτροχιάσει την εκτέλεση του Κρατικού Προυπολογισμού.
Πόσο κοντά προσεγγίζεται μια συμβιβαστική λύση σήμερα.
Πριν περίπου ένα χρόνο, θεωρήθηκε ότι θα έχουμε την επιτάχυνση των διαδικασιών μετά την δημιουργία του νέου Υπερταμείου με την απορρόφηση του ΤΑΙΠΕΔ αλλά και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και του νέου ρόλου στο πλαίσιο αυτό που θα έπαιζε η ΕΤΑΔ, αναφορικά με την αξιοποίηση των ακινήτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, προτάθηκε η αποπληρωμή της οφειλής των εταιρειών του κ. Μαντωνανάκη προς τα funds, έμμεσα από το δημόσιο καθώς η ΕΤΑΔ θα αποζημιώσει τον ξενοδοχειακό όμιλο και αυτός αμέσως θα αποπληρώσει τις οφειλές του προς funds, όπου έχουν στην σήμερα στην κατοχή τους τα εν λόγω δάνεια. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής ο όμιλος δεν θα έχει πλέον οφειλές που δεν θα εξυπηρετούνται. Τελικά αυτές οι συζητήσεις συνεχίζονται.
Κυβερνητικές πηγές σε ερωτήματα που τίθενται από την ΕΕ για την υπόθεση, απαντά πως εντός του 2026 θα υπάρξει οριστική λύση του ζητήματος, χωρίς να δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες. Το βέβαιο είναι πως κάθε χρόνος που περνάει χωρίς να δίνεται λύση, η υποχρέωση αυξάνεται από τόκους κατά 85 εκατ. ευρώ περίπου, λογαριασμός που πιθανόν να πληρώσουν οι Έλληνες πολίτες.
Η χώρα μας μετά το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται σε μια ιδιότυπη επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, οπότε τα χρονικά περιθώρια στενεύουν για την κυβέρνηση, που όσον αφορά την διαμάχη με την ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ Α.Ε., φαίνεται να βρίσκεται εγκλωβισμένη μεταξύ της αδράνειας, της απροθυμίας εκτέλεσης οριστικών δικαστικών αποφάσεων και της εξυπηρέτησης άλλων επιχειρηματικών σχημάτων που επιβουλεύονται το Grand Resort Lagonissi.
Όσο για τις διοικήσεις της ΕΤΑΔ Α.Ε. και του Υπερταμείου, πιθανόν να δούμε στο κοντινό μέλλον δικαστικές έρευνες και ενδεχομένως ποινικές διώξεις για παράβαση καθήκοντος και για άλλες αξιόποινες πράξεις.
Αν το κράτος μας δεν λύσει άμεσα το ζήτημα αναγνωρίζοντας ως βάση επίλυσης τις οριστικές δικαστικές αποφάσεις, είναι βέβαιο ότι η υπόθεση θα φτάσει στην Ευρωπαϊκή δικαιοσύνη. Θα είναι μια απόδειξη ότι η χώρα μας είναι ακατάλληλη για την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων, ακόμα και στον Τουρισμό που η χώρα μας έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα, ενώ η Ελληνική δικαιοσύνη θα μείνει με το στίγμα της αναποτελεσματικότητας.
Το βέβαιο είναι πως κανείς δεν θα μπορεί να ισχυριστεί πως δεν γνώριζε, η πικρή αλήθεια είναι ότι η χώρα μας δεν μπορεί να αντέξει ένα ακόμα σκάνδαλο. Το διακύβευμα πλέον δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά βαθιά θεσμικό και ευρωπαϊκό και με πολλές προεκτάσεις.
