Γκραβούρα με δρόμο στη Σμύρνη.
Δίπλα στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη είναι η οδός Ικονίου σε συμβολή με την οδό Βιθυνίας, παράλληλη με την Προύσσης. Ολόκληρη η γειτονιά, στενό στενό, διηγείται την ιστορία της Ιωνίας, με ονόματα που κοντεύουν να καταντήσουν κελύφη δίχως συναισθηματικό περιεχόμενο. Ακόμα και η τρίτη και η τέταρτη γενιά Μικρασιατών δεν μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνει να κρατά η σκούφια από τη Φώκαια, το Αϊδίνι, το Αϊβαλί. Πόσο δε μάλλον οι υπόλοιποι Έλληνες που δεν έχουν τα «ιζήματα» της μικρασιατικής μνήμης στο φαγητό, στα χούγια, στις λέξεις. Χρειάζεται να ανακαλύψουμε ξανά αυτούς τους τόπους που κάποτε είχαν στον κόρφο τους ακμαίες ελληνικές κοινότητες και σήμερα είναι τσιμεντένιες πόλεις ή χωριά όπου έχει απαλειφθεί κάθε ίχνος της παρουσίας μας, εκτός από αρχοντικά με ελληνικά γράμματα στα υπέρθυρα ή κλειστές εκκλησίες. Πέρασαν, άλλωστε, 100 χρόνια από το τραύμα του ξεριζωμού, και ίσως να είναι η ώρα να σκαλίσουμε ξανά την πληγή, ως το ύψιστο μάθημα εθνικής αυτογνωσίας.
Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη Μικρασιατική Εκστρατεία, διοργανώνει σειρά διαδικτυακών ομιλιών – ξεναγήσεων για τη Μικρά Ασία, από την αρχαιότητα έως το 1922. Τόποι με ιστορία αιώνων και πολιτισμό με μοναδικά χαρακτηριστικά, μέρη όπου πρωταγωνίστησε η συμβίωση αλλά έγιναν και επικές συγκρούσεις θα αναβιώσουν μέσα από τις εικόνες που μας παρέδωσαν οι περιηγητές. Το υλικό αυτό υπάρχει στην ιστοσελίδα του ιδρύματος, με τίτλο «Travelogue», και προέρχεται από την Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Η Περιηγητική Συλλογή του προέδρου του φορέα, Πάνου Λασκαρίδη, που έλκει την καταγωγή του από την Ανατολική Θράκη, περιλαμβάνει εκδόσεις από τον 15ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα και είναι τεράστια δεξαμενή γνώσης, ελεύθερη και προσβάσιμη σε μελετητές και πολίτες. Μέσα από αυτό το θησαύρισμα, πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά αποκτούν στα μάτια μας ζωή.
Οδηγοί σε αυτό το ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο θα είναι οι ιστορικοί Ιόλη Βιγγοπούλου και Δημήτρης Λούπης. Η σειρά των ομιλιών θα διαρκέσει από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο. Κάθε μήνα επισκέπτονται και εξετάζουν μια περιοχή της Μικράς Ασίας σε δύο συναντήσεις. Στην πρώτη παρουσιάζονται επιλεγμένα κατάλοιπα της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας, ενώ στη δεύτερη η εκκίνηση γίνεται από τη βυζαντινή περίοδο έως το 1922, προσφέροντας τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να αντιληφθούν την ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη στον μικρασιατικό χώρο. Ήδη προχθές παρουσιάστηκε η ενότητα Θράκη – Προποντίδα – Μυσία – Βιθυνία, με β΄ μέρος στις 26 Ιανουαρίου. Ακολουθούν δυτική Μικρά Ασία, παράλιος και έσω Πόντος, κεντρική Μικρά Ασία και Καππαδοκία. Δωρεάν εγγραφή στην ιστοσελίδα του ιδρύματος http://www.laskaridisfoundation.org.
