Οι τριπλές εκλογές της 26ης Μαΐου (Ευρωεκλογές-Περιφερειακές-Δημοτικές) στην Ισπανία ανέτρεψαν καθοριστικά το πολιτικό σκηνικό. Ο μεγάλος ηττημένος των εκλογών Πάβλο Ιγκλέσιας των Podemos πασχίζει να περιορίσει τις εντυπώσεις μόνο στο ποσοστό του κόμματός του στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του Απριλίου, σε μία προσπάθεια να διατηρήσει ζωντανή την ιδέα ενός σχηματισμού κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές του PSOE. Για τον λόγο τούτο, ο Ιγκλέσιας πλέον κρατά μικρό καλάθι όσον αφορά τις προηγούμενες απαιτήσεις του σε κυβερνητικές θέσεις και ποσοστά συμμετοχής στα κρατικά όργανα.
Η διαφορά, όμως, τώρα είναι πως ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ βάζει στον πάγο την όποια προοπτική συνεργασίας του προς ώρας και στρέφει τις προσπάθειές του προς τους Ciudadanos (Πολίτες) του Άλβερτ Ριβέρα, προκειμένου να τους αποτρέψει από μία συνεργασία με το ακροδεξιό Vox. Αλλά και το κόμμα του Ριβέρα, για πρώτη φορά, εκδήλωσε μία διάθεση να ανοιχθεί προς το PSOE για κατά τόπους συνεργασίες, καθώς οι Ciudadanos πέτυχαν να διπλασιάσουν τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων τους και να παγιώσουν μία σημαντική παρουσία σε τοπικό επίπεδο σε όλη τη χώρα.
Ο Σάντσεθ, που βγήκε νικητής σε τέσσερις συνεχόμενες αναμετρήσεις μέσα σε έναν μήνα–κάτι το αδιανόητο έναν χρόνο πριν–αναδεικνύεται πλέον στον μεγάλο πρωταγωνιστή της ισπανικής πολιτικής ζωής και στο εξής κρατά τη μπαγκέτα για να διευθύνει όπως ακριβώς θέλει τις εξελίξεις. Ο σοσιαλιστής ηγέτης πλέον χρησιμοποιεί τον χρόνο υπέρ του και συνεχίζει να πιέζει συμμάχους κι αντιπάλους, προκειμένου σταδιακά να υποταχθούν στα σχέδιά του.
Ήδη, από χθες, ο Σάντσεθ –μέσω του κύριου συνεργάτη του, Χοσέ Λουΐς Άβαλος– έσπευσε να αποποιηθεί την ιδέα μίας κυβερνητικής συμμαχίας, χωρίς ωστόσο να την αποκλείσει ολωσδιόλου, καθώς εν τέλει είναι ο Σάντσεθ εκείνος που θα διαπραγματευθεί με τον Ιγκλέσιας. «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την στρατηγική μας μετά τις εκλογές (…)είμαστε έτοιμοι για διάλογο, όμως η θέση μας δεν έχει μεταβληθεί: θέλουμε μία κυβέρνηση με σοσιαλιστικό προσανατολισμό, ανοικτό σε ανεξάρτητους, σε προοδευτικούς, αλλά πάνω απ’ όλα σοσιαλιστική κυβέρνηση», διεμήνυσε ο Άβαλος.
Το καθοριστικό στοιχείο για μία φορά ακόμη είναι η πίεση προς τους Ciudadanos για να αλλάξουν στρατηγική και να ξανασκεφθεί την ιδέα μίας πιθανής αποχής στο Κοινοβούλιο. Η παράταξη του Ριβέρα επιμένει στην γραμμή της «ηγεμονίας στην αντιπολίτευση», όπως την εξέφρασε η νέα εκπρόσωπός της Ινές Αριμάδας, όμως οι Σοσιαλιστές ευελπιστούν ότι η πίεση θα αποφέρει καρπούς. Όπως θεωρούν κύκλοι στο PSOE δεν θα αποβεί ωφέλιμη στους Ciudadanos μία συμμαχία στη Μαδρίτη με το ακροδεξιό Vox, όπως στην Ανδαλουσία, γιατί εν προκειμένω το κόμμα αυτό δεν αρκείται μόνον σε μία εξωτερική στήριξη, αλλά θέλει ενεργό συμμετοχή στα πράγματα του δήμου της ισπανικής πρωτεύουσας.
Ο Ριβέρα σήμερα θα συμμετάσχει στη σύνοδο των φιλελεύθερων κομμάτων στις Βρυξέλλες, όπου θα δεχθεί πιέσεις και από τους ευρωπαίους εταίρους του, οι οποίοι δεν κατανοούν πως στην Ισπανία οι αντίστοιχοι σχηματισμοί θέλουν να συμμαχήσουν με την ακροδεξιά–την οποία σε όλες τις άλλες χώρες οι φιλελεύθεροι πασχίζουν να απομονώσουν. Μάλιστα, χθες ο Σάντσεθ είχε δείπνο συνεργασίας με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, σύμμαχο του Ριβέρα και ο οποίος αναμένεται να ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στον πολιτικά ομογάλακτό του για να μην συμμαχήσει με το Vox. Σήμερα ο Σάντσεθ, σε μία προσπάθεια να ενισχύσει τη θέση της Ισπανίας στην Ευρώπη, θα συναντήσει τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.
Ωστόσο, όσον αφορά τα εσωτερικά πράγματα, οι προοπτικές παραμένουν οι ίδιες: το PSOE ελπίζει πως η αποτυχία των Ciudadanos να ξεπεράσουν (sorpaso) το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) θα τους συνετίσει -όμως το προηγούμενο των πιέσεων ώστε να μην συμπράξουν οι Πολίτες με τους ακροδεξιούς στην Ανδαλουσία αποδείχθηκε αποτυχημένο. Πάντως, χθες, το κόμμα του Ριβέρα άφησε ανοικτό ένα παράθυρο συνεργασίας σε τοπικά όργανα, όπως στην Καστίλια υ Λεόν, αλλά στην περίπτωση της Μαδρίτης κάτι τέτοιο αποκλείεται–θεωρείται δεδομένο ότι τον δήμο θα τον διοικήσει η δεξιά, μετά την «αριστερή παρένθεση» της Μανουέλα Κάρμενα. Και όσον αφορά την πρόταση εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Σάντσεθ, τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει: η ψήφος θα είναι «όχι».
Για τον λόγο τούτο, οι 42 έδρες των Podemos παραμένουν απαραίτητες. Όμως ο Ιγκλέσιας, εκ των πραγμάτων, δεν έχει πλέον την ίδια διαπραγματευτική δύναμη όσο μία εβδομάδα νωρίτερα. Ο ίδιος απέδωσε την αποτυχία του στην «κατάρα του Μπράιαν», όπως χαρακτήρισε τις εσωτερικές διαιρέσεις στην παράταξή του, δανειζόμενος το απόσπασμα από την ταινία των Μόντι Πάιθονς, όπου δύο απελευθερωτικά μέτωπα στην Παλαιστίνη του Ιησού πολεμούν μεταξύ τους. Το βράδυ της 26ης Μαΐου ο Ιγκλέσιας απώλεσε την όποια θεσμική δύναμη είχε συγκεντρώσει την προηγούμενη 4ετία. Την Κυριακή οι Podemos απώλεσαν 860.000 ψήφους και πάνω από ένα εκατ. στις εκλογές της 28ης Απριλίου. Πλέον η είσοδος στην κυβέρνηση, έστω και ως απλή βακτηρία του Σάντσεθ, απομένει η μόνη λύση για τους Podemos για να διασώσουν ό,τι μπορούν σε τούτη την κρίσιμη καμπή τους.
Στην παράταξη του Ιγκλέσιας ευελπιστούν, επίσης, ότι ο ίδιος ο Σάντσεθ δεν θα επιθυμεί να στηρίζεται σε έναν φυσικό σύμμαχο ο οποίος θα είναι τόσο βαθιά πληγωμένος, και πιστεύουν ότι ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός θα τους δώσει μία ευκαιρία και μία διέξοδο. Οι Σάντσεθ και Ιγκλέσιας συνομιλούν πολύ συχνά έπειτα από τις εκλογές του Απριλίου και πιστεύουν ότι λύση θα βρεθεί. Μάλιστα, οι διαβουλεύσεις τώρα θα είναι ακόμη πιο εύκολες, καθώς ο Ιγκλέσιας δεν είναι σε θέση να επιβάλει όρους.
