Ισθμός Κορίνθου: Όταν στην Ελλάδα γίνονταν πραγματικά μεγάλα έργα

Μετά τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, η Κυβέρνηση Ζαΐμη έλαβε την απόφαση τομής του Ισθμού και το Νοέμβριο του 1869 ψήφισε το νόμο της «περί διορύξεως του Ισθμού της Κορίνθου». Με το νόμο αυτό είχε δικαίωμα να παραχωρήσει σε εταιρεία ή ιδιώτη το προνόμιο κατασκευής και εκμετάλλευσης της Διώρυγας. Το ελληνικό δημόσιο κατακύρωσε το έργο το 1881 στον στρατηγό Στέφανο Τύρρ, μαζί με το προνόμιο εκμετάλλευσης της διώρυγας για 99 χρόνια.

 

Οι εργασίες διάνοιξης ξεκίνησαν στις 23 Απριλίου 1882. Η μελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Β. Gerfer, αρχιμηχανικό της διώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία, και ελέγχθηκε από τον μηχανικό Daujats, αρχιμηχανικό της διώρυγας του Σουέζ. Για την τελική κατάληξη έγιναν μελέτες τριών χαράξεων. Ως η πιο σωστή και οικονομική, προκρίθηκε η χάραξη που είχε εφαρμόσει ο Νέρωνας. Ύστερα, όμως, από 8 χρόνια, η εταιρεία αυτή διέκοψε τις εργασίες της -εξαιτίας της εξάντλησης όλων των κεφαλαίων της- και τελικά διαλύθηκε.Τη συνέχιση του έργου ανέλαβε ελληνική εταιρεία με την επωνυμία «Εταιρεία της Διώρυγας της Κορίνθου» υπό τον Ανδρέα Συγγρό, που ανέθεσε την εκτέλεση των εργασιών στην εργοληπτική εταιρεία του Α. Μάτσα, η οποία και αποπεράτωσε το έργο. Αυτό το οικονομικό τόλμημα, αυτός ο τεχνικός άθλος, με τη χρησιμοποίηση 2.500 εργατών και των τελειότερων μηχανικών μέσων της εποχής, ολοκληρώθηκε μετά 11 χρόνια. Τα εγκαίνια έγιναν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια στις 25 Ιουλίου 1893, από το πρωθυπουργό Σωτήριο Σωτηρόπουλο.

Η διώρυγα κόβει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου σε μήκος 6.346 μ. Το πλάτος της στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24,6 μ. και στο βυθό της 21,3 μ., ενώ το βάθος της κυμαίνεται μεταξύ 7,50 έως 8 μ. Ο συνολικός όγκος των χωμάτων που εξορύχτηκαν για την κατασκευή της έφθασε τα 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Η γεωλογική σύσταση των πρανών της Διώρυγας είναι ανομοιόμορφη, με ποικιλία γεωλογικής συστάσεως εδαφών. Μία ιδιομορφία, που κατά καιρούς είχε ως συνέπεια την κατάπτωση μεγάλων χωμάτινων όγκων και κατά συνέπεια το κλείσιμο του καναλιού. Συνολικά, από την έναρξη λειτουργίας της έως το 1940, η Διώρυγα παρέμεινε κλειστή για διάστημα τεσσάρων χρόνων. Μεγάλη διακοπή της λειτουργίας της έγινε και το 1944, όταν οι Γερμανοί, κατά την αποχώρησή τους, ανατίναξαν τα πρανή, προκαλώντας την κατάπτωση 60.000 κυβικών μέτρων χωμάτων. Πιο συγκεκριμένα, στη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την αποχώρησή τους οι Γερμανοί το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1944, ανατίναξαν τη σιδηροδρομική και την οδική γέφυρα, έριξαν βαγόνια τρένου σε ένα σημείο της διώρυγας για να τη φράξουν και πυροδότησαν εκρήξεις στο βυθό του προλιμένα. Οι εργασίες εκφράξεως διήρκεσαν πέντε χρόνια (1944-1949). Το 1947 η Σχολή Μηχανικού του Στρατού ανέλαβε την ανακατασκευή της οδικής γέφυρας.

Η Διώρυγα της Κορίνθου αποτελεί ένα διεθνή κόμβο θαλασσίων μεταφορών που εξυπηρετεί πλοία ερχόμενα από την Δυτική Μεσόγειο και Αδριατική Θάλασσα με κατεύθυνση προς λιμένες της Ανατολικής Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας και αντίθετα. Η Διώρυγα τέμνει κατ’ ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου σε μήκος 6.343 μέτρων. Το ελάχιστο πλάτος στο ύψος της θάλασσας είναι 24,6 μέτρα και στο βυθό 21 μέτρα. Το βάθος της ανέρχεται στα 8 μέτρα.

Σήμερα, ο εμπορικός ρόλος της Διώρυγας είναι εξαιρετικά περιορισμένος συγκριτικά με το παρελθόν, καθότι το πλάτος της απαγορεύει τη διέλευση στα περισσότερα εμπορικά πλοία. Ειδικότερα, το πλάτος των 24.6 μέτρων της Διώρυγας στην επιφάνεια της θάλασσας μεταφράζεται σε μέγιστο πλάτος διέλευσης περίπου 17 μέτρων, κάτι το οποίο σημαίνει ότι μπορούν να την διασχίσουν μόνο μικρά φορτηγά πλοία (μεγέθους handysize), τα οποία κατά βάση επιχειρούν σε περιφερειακές θαλάσσιες εμπορικές οδούς. Παρότι λοιπόν τη διασχίζουν περίπου 12.000 πλοία ετησίως, ο ρόλος της Διώρυγας είναι στις μέρες μας κυρίως τουριστικός, με τα περισσότερα πλεούμενα που την περνούν, να εξυπηρετούν κατά βάση τουρίστες διαφόρων εθνικοτήτων.