του Philip Stevens
Ο επιχειρηματικός κόσμος θέλει σιγουριά. Οι βρετανοί πολιτικοί και ψηφοφόροι θα ήθελαν να αλλάξουν συζήτηση. Αλλά μάλλον θα απογοητευτούν. Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Βρετανίας και των «27» για το Brexit παραμένει αβέβαιο. Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι αυτό είναι μόνο η αρχή. Η συνέχεια αυτών των διαπραγματεύσεων προμηνύεται, χμ, αβέβαιη. Και βέβαια υπάρχει πάντα η απειλή της καταστροφής.
Αλλιώς είχαν σχεδιαστεί τα πράγματα. Θυμάστε τις διαβεβαιώσεις των Brexiters ότι ο αποχαιρετισμός στην Ευρώπη θα ήταν ένας περίπατος στο πάρκο; Μια εμπορική συμφωνία με τους «27» θα ήταν το ευκολότερο πράγμα στην ιστορία. «Την επομένη της απόφασης για αποχώρηση θα κρατάμε όλα τα χαρτιά στα χέρια μας και θα μπορούμε να διαλέξουμε τον δρόμο που θέλουμε», έλεγε ο Μάικλ Γκόουβ. Πέρασαν δύο χρόνια. Ο Γκόουβ είναι σήμερα υπουργός μιας κυβέρνησης που έχει υποχωρήσει απέναντι στις Βρυξέλλες σε όλα. Και κανείς δεν ξέρει τι άλλο θα συμβεί.
Μετά το αδιέξοδο αυτής της εβδομάδας για τη Βόρεια Ιρλανδία, βρετανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι υπάρχουν διάφορα σενάρια για τις διαπραγματεύσεις με την ομάδα του Μπαρνιέ. Το ένα είναι ότι θα επιτευχθεί συμφωνία μέχρι το τέλος του χρόνου. Η Βρετανία θα εγκαταλείψει επισήμως την ΕΕ στις 29 Μαρτίου του 2019 και οι διευθετήσεις για τη μεταβατική περίοδο θα διαρκέσουν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020.
Οι προοπτικές για μια επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών ενισχύθηκαν περιέργως από το αδιέξοδο για τα ανοιχτά σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδικής Δημοκρατίας. Αν είχε επιτευχθεί τώρα συμφωνία, οι αδιάλλακτοι αντιευρωπαίοι του Συντηρητικού Κόμματος θα είχαν χρόνο για να την τορπιλίσουν. Η μόνη περίπτωση να μπορέσει η Τερέζα Μέι να περάσει μια συμφωνία από το κοινοβούλιο είναι να την υποβάλει την τελευταία στιγμή ζητώντας τη συνολική έγκριση ή απόρριψή της.
Το δεύτερο σενάριο, που θεωρείται λιγότερο πιθανό, είναι η χώρα να αποχωρήσει από την Ενωση χωρίς καμιά συμφωνία, είτε επειδή θα υπάρξει αδιέξοδο για το Ιρλανδικό είτε επειδή η διευθέτηση που θα υπογράψει η Μέι θα απορριφθεί από το κοινοβούλιο. Οι σκληροπυρηνικοί Brexiters λένε ότι οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης δεν θα είναι σοβαρές. Αναρωτιέμαι αν ο κ. Γκόουβ συμφωνεί.
Το τρίτο σενάριο είναι η παράταση των διαπραγματεύσεων με βάση το άρθρο 50. Η πρωθυπουργός το αποκλείει. Μπροστά στην απειλή μιας μη συμφωνίας, όμως, τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Η παράταση θα χρειαστεί επίσης αν η Μέι αναγκαστεί να παραιτηθεί ή αν γίνουν εκλογές. Κάτι τέτοιο θα ανοίξει τη συζήτηση για ένα δεύτερο δημοψήφισμα.
Είναι προφανές ότι το μέλλον μετά την 29η Μαρτίου περιλαμβάνει όσες αβεβαιότητες έχει και η σημερινή κατάσταση. Μια συμφωνία για την έξοδο θα διευθετήσει μόνο πρώτης προτεραιότητας ζητήματα όπως τα χρήματα, η ιθαγένεια και η Ιρλανδία. Τα μεγάλα οικονομικά ζητήματα θα παραμείνουν άλυτα.
Η κοινή πολιτική διακήρυξη δεν θα απαντήσει σε μερικά κρίσιμα ερωτήματα. Πώς θα επιτύχει η κυβέρνηση μια ισορροπία ανάμεσα στην «εθνική κυριαρχία» και την πρόσβαση στις πολύτιμες αγορές της; Πρέπει να επέλθει πλήρης ρήξη με την τελωνειακή ένωση ή να αναζητηθεί μια διευθέτηση που να μοιάζει με το σημερινό στάτους κβο; Πόση πρόσβαση χρειάζονται οι επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά; Πιστεύει κανείς ότι η Βρετανία έχει πράγματι να κερδίσει από την απομάκρυνσή της από τις προδιαγραφές της ΕΕ; Και γιατί να το κάνει; Το κοινοβούλιο θέλει μια νορβηγικού τύπου σχέση με τους «27» ή μια καναδικού τύπου συμφωνία ελευθέρου εμπορίου μαζί τους;
Το δημοψήφισμα δεν έθεσε κανένα ερώτημα. Και οι υπουργοί, που διαφωνούν ακόμη και μεταξύ τους, δεν έχουν δώσει καμιά απάντηση. Οι ίδιοι αυτοί υπουργοί αναγνωρίζουν ότι η 20μηνη μεταβατική περίοδος δεν θα είναι αρκετή για την επίτευξη συμφωνίας για μόνιμες οικονομικές διευθετήσεις και αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες μιλούν πλέον για μια περίοδο τριων ή τεσσάρων ετών. Η μεταβατική περίοδος θα παραταθεί – και μαζί μ’αυτήν, οι αβεβαιότητες.
Υπάρχει βέβαια άλλη μια βεβαιότητα για το Brexit. Ότι θα κάνει τη Βρετανία φτωχότερη, πιο εσωστρεφή και πιο ευάλωτη στον λαϊκισμό. Από μια άποψη, ο Γκόουβ έχει δίκιο. Δεν ψήφισαν αυτό οι Βρετανοί.
Πηγή: Financial Times
