Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα δημογραφικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η μείωση των γεννήσεων, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού, δημιουργεί πιέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική συνοχή. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου απαιτεί πολυδιάστατες και μακροπρόθεσμες πολιτικές, οι οποίες θα ενισχύσουν τη στήριξη των οικογενειών και θα διευκολύνουν τους νέους να κάνουν παιδιά χωρίς να θυσιάζουν την ποιότητα ζωής τους.
Ο πληθυσμός μειώνεται σταθερά, η γονιμότητα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η γήρανση του πληθυσμού επιβαρύνει το κοινωνικό κράτος και την παραγωγική βάση της χώρας. Η αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας δεν είναι πολυτέλεια, είναι πραγματική εθνική αναγκαιότητα. Δυστυχώς η Κυβέρνηση της ΝΔ μπορεί στα λόγια να αναγνωρίζει το πρόβλημα και να δημιούργησε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αλλά στην πράξη δεν έχει μια συνολική πολιτική για την υπογεννητικότητα ούτε κάποιο σχέδιο δημογραφικής αναστροφής.
Τα παρακάτω δημογραφικά στοιχεία μιλάνε από μόνα τους:
- Γεννήσεις 2024: 62.624, Θάνατοι 2024: 125.423, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών.
- Δείκτης γονιμότητας: 1,3 παιδιά ανά γυναίκα (πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης πληθυσμού 2,1),
- Μέση ηλικία απόκτησης πρώτου παιδιού: 31,5 έτη (από τις υψηλότερες στην ΕΕ),
- Πληθυσμός άνω των 65: πάνω από 22%, και αυξάνεται,
- Πληθυσμιακή πρόβλεψη 2050: κάτω από 8,5 εκατομμύρια, αν δεν αναστραφεί η τάση.
Η χώρα χρειάζεται ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο δημογραφικής αναστροφής. Παρακάτω παρουσιάζονται πέντε πυλώνες δράσης με συγκεκριμένα μέτρα:
1. ΣΤΑΘΕΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΕΚΝΟΠΟΙΗΣΗ
Το πρώτο μέτρο είναι η αύξηση του επιδόματος γέννας στα 3.000 € για κάθε παιδί.
Ωστόσο το σημαντικότερο μέτρο που θα κάνει την διαφορά, είναι η χορήγηση Μηνιαίου επιδόματος τέκνου, ανεξαρτήτως εισοδήματος, για κάθε παιδί έως τα 18 έτη, με προσαύξηση για το δεύτερο και τρίτο παιδί. Το Κίνημά μας προτείνει μηνιαίο επίδομα 200€/μήνα για το πρώτο, 250 € για το δεύτερο, 300 € για το τρίτο και πέραν αυτού.
Η Γερμανία εφαρμόζει αντίστοιχο πρόγραμμα το “Kindergeld”, το οποίο περιλαμβάνει μηνιαίο επίδομα για κάθε παιδί, ανεξαρτήτως εισοδήματος, που φτάνει τα 250€ μηνιαίως. Το μέτρο συμβάλλει στην πρόβλεψη οικογενειακού προϋπολογισμού και μειώνει το κόστος τεκνοποίησης.
Η Αυστρία επίσης προσφέρει ανάλογο μηνιαίο επίδομα τέκνου που προσαυξάνεται όσο μεγαλώνει το παιδί ή αυξάνονται τα παιδιά στην οικογένεια.
Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου μέτρου είναι ότι το σταθερό μηνιαίο επίδομα λειτουργεί ως οικονομική ασφάλεια για τους γονείς, αφού ενσωματώνεται στον οικογενειακό προϋπολογισμό ως ένα σταθερό έσοδο. Βοηθά στην κάλυψη καθημερινών εξόδων και ενισχύει τις φτωχότερες και μεσαίες οικογένειες, χωρίς στιγματισμό.
2. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ
- Πρόγραμμα επιδοτούμενων ενοικίων για οικογένειες με παιδιά,
- Κρατικά εγγυημένα δάνεια για αγορά πρώτης κατοικίας στις παραμεθόριες περιοχές.
- Αξιοποίηση δημόσιων ακινήτων για κοινωνική κατοικία (ειδικά σε νησιά και ακριτικές περιοχές).
3. ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ
- Επέκταση της άδειας πατρότητας στις 30 ημέρες με πλήρεις αποδοχές.
- Γονική άδεια και για τους δύο γονείς, με οικονομική κάλυψη τουλάχιστον 50% του μισθού για 6 μήνες.
- Επιχορηγούμενα ευέλικτα ωράρια και τηλεργασία σε γονείς με παιδιά κάτω των 6 ετών.
4. ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
- Δωρεάν βρεφονηπιακοί σταθμοί για όλα τα παιδιά από 6 μηνών έως 4 ετών.
- Δημιουργία νέων παιδικών σταθμών, ιδίως σε δήμους με μεγάλο δημογραφικό κίνδυνο.
- Επιδότηση ιδιωτικής φύλαξης για εργαζόμενες μητέρες χωρίς πρόσβαση σε δημόσια δομή.
5. ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΛΩΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
- Ειδικό επίδομα στις μητέρες που αποκτούν από τρία παιδιά και πάνω.
- Τιμητική σύνταξη στις μητέρες που αποκτούν από τέσσερα παιδιά και πάνω.
- Κρατική κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών για μητέρες εκτός αγοράς εργασίας έως το παιδί να φτάσει τα 6 έτη.
- Προσαύξηση των επιδομάτων ανεργίας ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Οι δημογραφικές τάσεις είναι σαφείς, και η απραξία θα οδηγήσει σε πληθυσμιακή και οικονομική συρρίκνωση. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, αλλά υπάρχουν στοχευμένες πολιτικές, που μπορούν να εφαρμόζονται συνδυαστικά και με συνέπεια, όπως αυτές που προτείνουμε παραπάνω και υποστηρίζει το Κίνημά μας.
Η χώρα οφείλει να επενδύσει στην οικογένεια ως εθνική προτεραιότητα – όχι μόνο για να αυξηθούν οι γεννήσεις, αλλά και για να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι νέοι θα αισθάνονται ότι μπορούν να χτίσουν το μέλλον τους με ασφάλεια, στήριξη και προοπτική.
Οι χώρες που επένδυσαν στη στήριξη της οικογένειας βλέπουν ήδη αποτελέσματα, με βελτίωση του δείκτη γονιμότητας και της ποιότητας ζωής. Η Ελλάδα οφείλει να επενδύσει σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική, που θα συνδυάζει οικονομικά, κοινωνικά και θεσμικά μέτρα, ώστε να ανατρέψει τη δημογραφική της πορεία και να δώσει ξανά προοπτική στους νέους και στις οικογένειες.
Του Ανδρέα Βορύλλα, Βουλευτή Β2 Δυτικού Τομέα Αθηνών με τη ΝΙΚΗ
