Με ανάλυσή του το CNN σχολιάζει τις νέες δηλώσεις «βόμβα» του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, χαρακτηρίζοντάς τες ως την «πιο εντυπωσιακή αμερικανική παρέμβαση στη μακρόχρονη ιστορία της ισραηλο-παλαιστινιακής σύγκρουσης».
Πιο συγκεκριμένα αναφέρει:
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν μπορούσε να κρύψει το πονηρό του χαμόγελο.
Και δεν είναι να απορεί κανείς.
Ο Νετανιάχου παρακολουθούσε από τον Λευκό Οίκο την Τρίτη, καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προέβαινε στην πιο εντυπωσιακή αμερικανική παρέμβαση στη μακρόχρονη ιστορία της ισραηλο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.
Ο πρόεδρος επέμενε επανειλημμένα στην πρότασή του ότι σχεδόν 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι θα πρέπει να μετακινηθούν από τη Γάζα, που έχει ισοπεδωθεί από τις συγκρούσεις, ώστε οι ΗΠΑ να μπορέσουν να στείλουν στρατεύματα στη Λωρίδα της Γάζας, να αναλάβουν τον έλεγχο και να χτίσουν τη «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
«Θα χτίσουμε κατοικίες υψηλής ποιότητας, σαν μια όμορφη πόλη, ένα μέρος όπου μπορούν να ζήσουν και να μην πεθάνουν, επειδή η Γάζα εγγυάται ότι θα καταλήξουν να πεθάνουν», είπε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους.
Με λίγα λόγια, ο Τραμπ περιέγραψε έναν ασύλληπτο γεωπολιτικό μετασχηματισμό της Μέσης Ανατολής και μια πολιτική σανίδα σωτηρίας για τον Νετανιάχου, αποδεικνύοντας γιατί ο πρωθυπουργός, παρά τις παλιότερες εντάσεις τους, υποστήριξε την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία στις εκλογές του 2024.
Ο Νετανιάχου μπορεί τώρα να παρουσιάσει τον εαυτό του στις δεξιές φράξιες της κυβέρνησής του, που απειλούν συνεχώς την εξουσία του, ως τον μοναδικό και ζωτικής σημασίας σύνδεσμο με τον Τραμπ. Οι απόψεις του αμερικανού προέδρου ευθυγραμμίζονται πλέον με την επιθυμία των σκληροπυρηνικών Ισραηλινών να δουν τους Παλαιστίνιους να εκδιώκονται από μέρη που θεωρούν ιερή γη του Ισραήλ.
Ο ακροδεξιός πρώην υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, που παραιτήθηκε από το πολεμικό συμβούλιο του Νετανιάχου νωρίτερα φέτος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, επιβεβαίωσε τη σύμπλευση μεταξύ της σκέψης του Τραμπ και των ακραίων συντηρητικών στο Ισραήλ.
«Ντόναλντ, αυτό μοιάζει με την αρχή μιας όμορφης φιλίας», έγραψε σε ανάρτησή του στο X.
Μια συγκλονιστική στιγμή
Οι δηλώσεις του Τραμπ, οι οποίες έγιναν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, πρώτα σε τελετή υπογραφής εκτελεστικών πράξεων, και αργότερα δίπλα στον Νετανιάχου στο Οβάλ Γραφείο και σε κοινή συνέντευξη Τύπου, αποτέλεσαν ορόσημο στην ιστορία των αμερικανικών προσπαθειών για ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Το να βλέπει κανείς έναν αμερικανό πρόεδρο να υποστηρίζει αυτό που θα σημαίνει τον βίαιο εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους, προχωρώντας σε μια πράξη που θα υπονομεύσει δεκαετίες αμερικανικής πολιτικής, το διεθνές δίκαιο και τη βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ήταν κάτι το εξωφρενικό.
Ο Τραμπ προχώρησε παραπέρα με την πιο ιμπεριαλιστική αντίληψη μέχρι στιγμής της δεύτερης θητείας του, κατά την οποία έχει ήδη απειλήσει να προσαρτήσει τη Διώρυγα του Παναμά, τη Γροιλανδία και τον Καναδά. Οραματίστηκε μια συμφωνία ακινήτων μέσω της οποίας θα αναλάμβανε την ευθύνη για τη Γάζα και θα σχεδίαζε ένα έργο αστικής αναγέννησης με δημιουργία θέσεων εργασίας. Το αποκάλεσε «θέση ιδιοκτησίας» των ΗΠΑ. Μια καλύτερη φράση θα ήταν «αποικιοκρατία του 21ου αιώνα».
«Οι ΗΠΑ θα αναλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και θα κάνουμε καλή δουλειά», είπε ο Τραμπ. «Θα την κατέχουμε και θα είμαστε υπεύθυνοι για την απομάκρυνση όλων των επικίνδυνων βομβών και άλλων όπλων στην περιοχή. Θα ισοπεδώσουμε την περιοχή, θα απαλλαγούμε από τα κατεστραμμένα κτίρια, θα δημιουργήσουμε οικονομική ανάπτυξη που θα προσφέρει απεριόριστο αριθμό θέσεων εργασίας και κατοικιών για τους ανθρώπους της περιοχής, θα κάνουμε καλή δουλειά, κάτι διαφορετικό», τόνισε.
Η ιδέα θυμίζει ένα σχέδιο που πρότεινε πέρυσι ο επενδυτής γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, για τη μετακίνηση των Παλαιστινίων από τη Γάζα και τον «καθαρισμό» της περιοχής, ώστε να αξιοποιηθεί η «πολύτιμη» ακτογραμμή της Μεσογείου.
Ωστόσο, φαίνεται παράλογο για πολλούς λόγους.
Αν ο ηγέτης της πιο ισχυρής δημοκρατίας στον κόσμο ηγείτο μιας τέτοιας αναγκαστικής μετακίνησης, θα αναπαριστούσε τα εγκλήματα παλαιών τυράννων και θα δημιουργούσε μια δικαιολογία για κάθε αυταρχικό καθεστώς να ξεκινήσει προγράμματα μαζικού εθνοκαθαρτισμού εναντίον ευάλωτων μειονοτήτων.
Η «έμπνευσή» του, ωστόσο, είναι σύμφωνη με τη δεύτερη θητεία του, στην οποία ο πρόεδρος είναι απολύτως ελεύθερος από περιορισμούς που θέτει ο νόμος, το Σύνταγμα ή οποιοσδήποτε γύρω του θελήσει να τον σταματήσει από το να κάνει ακριβώς ό,τι θέλει.
Και σε όλες τις πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις του Τραμπ για τη Γάζα, υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο που λείπει: η αίσθηση ότι ο παλαιστινιακός λαός μπορεί να έχει επιλογή για τη δική του μοίρα. Η σύνδεσή τους με τον βεβηλωμένο θύλακα επισημάνθηκε πρόσφατα με την επιστροφή εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων στη Βόρεια Γάζα. Πολλοί έστησαν αυτοσχέδιους καταυλισμούς στα ερείπια των σπιτιών τους που καταστράφηκαν, κατά τη διάρκεια της ισραηλινής επιδρομής εναντίον της Χαμάς μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ.
Η αδιαφορία του προέδρου για τις επιθυμίες των Παλαιστινίων και η παραδοχή του ότι θα προτιμούσε μια σύγχρονη ανάπτυξη στέγασης αλλού, έδειξε μια εκπληκτική αφέλεια για τα αίτια της σύγκρουσης. Αυτό αποτυπώθηκε σε έναν διάλογο στο Οβάλ Γραφείο όταν ρώτησε: «Γιατί να θέλουν να επιστρέψουν; Το μέρος είναι κόλαση». Ένας δημοσιογράφος απάντησε: «Αλλά είναι το σπίτι τους, κύριε. Γιατί να φύγουν;».
Ένας άραβας αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι οι δηλώσεις του Τραμπ θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη λεπτή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων στη Γάζα. «Είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωριστούν οι βαθιές επιπτώσεις που έχουν τέτοιες προτάσεις στις ζωές και την αξιοπρέπεια του παλαιστινιακού λαού, καθώς και στη ευρύτερη Μέση Ανατολή», δήλωσε ο διπλωμάτης.
Περιφερειακή απαγόρευση
Υπάρχουν επίσης πρακτικοί λόγοι για τους οποίους αυτή η ιδέα είναι μια ουτοπία. Αντίκειται σφόδρα στις αραβικές χώρες, των οποίων τα χρήματα και η γη θα ήταν απαραίτητα για να λειτουργήσει. Η Ιορδανία, η οποία ήδη φιλοξενεί μεγάλο αριθμό παλαιστινίων προσφύγων, φοβάται ότι το Χασιμιτικό Βασίλειο θα αποσταθεροποιηθεί θανάσιμα από μια νέα εισροή. Ο στρατός της Αιγύπτου φοβάται μια μαζική εισροή Παλαιστινίων που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν υποστηρικτές της Χαμάς ή του Σουνιτικού Ισλαμιστικού Κινήματος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής της αμερικανικής κυβέρνησης για τη Μέση Ανατολή, δήλωσε στο CNN: «Δεν είναι μια συμφωνία ακινήτων γι’ αυτούς, δεν είναι καν ανθρωπιστικό ζήτημα γι’ αυτούς. Είναι υπαρξιακό ζήτημα».
Η ιδέα του βίαιου εκτοπισμού των Παλαιστινίων θα ήταν επίσης πολιτικά αδύνατη για τη Σαουδική Αραβία, που αποτελεί το κλειδί για το σχέδιο του Τραμπ να δημιουργήσει ένα αντι-ιρανικό τόξο, το οποίο θα στεγαζόταν από μια διπλωματική εξομάλυνση με το Ισραήλ. Το βασίλειο έχει καταστήσει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους προϋπόθεση για μια τέτοια συμφωνία.
Η πλήρης εκκένωση της Γάζας θα ήταν ένα σοβαρό πλήγμα στα όνειρα για κρατική υπόσταση και θα δημιουργούσε ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να εγείρει αμφιβολίες για την παρουσία των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, η οποία θεωρείται από τα Ηνωμένα Έθνη, όπως και η Γάζα, κατεχόμενη από το Ισραήλ περιοχή.
Η ιδέα ότι μεγάλο μέρος των Παλαιστινίων θα συμφωνούσε να εγκαταλείψει τη Γάζα για μια ειδυλλιακή προαστιακή ζωή αλλού στηρίζεται επίσης σε μια επιφανειακή κατανόηση μιας σύγκρουσης που τους έχει καταστήσει άστεγους. Από την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, οι ελπίδες χιλιάδων Παλαιστινίων που ζουν στη φτώχεια σε καταυλισμούς προσφύγων, όπως στη Βηρυτό και την Ιορδανία, να επιστρέψουν έχουν αποδειχθεί μάταιες. Έτσι, οι κάτοικοι της Γάζας ποτέ δεν θα εγκατέλειπαν την περιοχή βασιζόμενοι σε υποσχέσεις ότι ίσως κάποια μέρα θα επιστρέψουν.
Η ιδέα του Τραμπ είναι ένδειξη του πόσο έχει ανατραπεί η στρατηγική εικόνα της Μέσης Ανατολής μετά την 7η Οκτωβρίου. Αλλά δείχνει επίσης εκπληκτική αλαζονεία, δεδομένου ότι οι πρόσφατες προσπάθειες των ΗΠΑ να αναδιαρθρώσουν τη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής, από το Ιράκ μέχρι τη Λιβύη, κατέληξαν σε καταστροφή. Και σε μια ευρύτερη ιστορική περίοδο, οι προσπάθειες των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων όπως η Βρετανία και η Γαλλία να χαράξουν σύνορα και να επιβάλουν μεγάλα σχέδια στη Μέση Ανατολή, κληροδότησαν γενιές πικρών συγκρούσεων που συνεχίζονται.
Είναι ο Τραμπ σοβαρός;
Οι δηλώσεις του Τραμπ θα πυροδοτήσουν ακόμη έναν γύρο εικασιών για το αν είναι σοβαρός για ένα απίθανο σχέδιο ή αν το χρησιμοποιεί για να αποσπάσει την προσοχή από κάποιο άλλο ακόμα πιο σκοτεινό σχέδιο, ίσως τη διεύρυνση της προσπάθειας του φίλου του, Έλον Μασκ, να καταστρέψει την αμερικανική κυβέρνηση από μέσα.
Αλλά είναι επίσης χαρακτηριστικό ενός προέδρου που ζει για να αναστατώνει τα πράγματα και που αγαπάται από τους ψηφοφόρους του για το ότι απορρίπτει την ορθοδοξία των ελίτ και τις συμβατικές προσεγγίσεις που απέτυχαν.
Οι επικριτές του κατεστημένου και των μέσων ενημέρωσης συχνά ενοχλούνται από τις ιδέες του που δεν ταιριάζουν με το ιστορικό και συγκυριακό πλαίσιο.
Είναι άραγε ο Τραμπ σοβαρός ή αυτό είναι απλώς ένα ακόμα όνειρο φαντασίας ενός προέδρου που συχνά φαίνεται αποκομμένος από την πραγματικότητα;
Τα λόγια του Τραμπ συχνά χρειάζονται μεγάλη προσπάθεια για να γίνουν αποδεκτά.
Αλλά μία είναι η βεβαιότητα: Τα λόγια του δεν είναι απλώς φαντασιώσεις.
Έχουν σχέδιο.
