Αντισυνταγματικός κρίθηκε από της Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός για τα ύψη των κτιρίων ενώ η απόφαση αυτή του ανωτάτου δικαστηρίου που έχει τεράστιο αντίκτυπο στις επενδύσεις και στο χώρο της οικονομίας δεν θα έχει αναδρομική ισχύ, εφόσον αποδεδειγμένα μέχρι και σήμερα έχει ξεκινήσει με οποιονδήποτε τρόπο η υλοποίηση των αδειών αυτών.
Οι ανώτατοι δικαστές ολοκλήρωσαν τη διάσκεψη τους για την πολύ σοβαρή αυτή υπόθεση σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα του ΣτΕ και τήρησαν απαρέγκλιτα όσα από έδρας είχαν ειπωθεί από τον ίδιο τον πρόεδρο του Δικαστηρίου Μιχάλη Πικραμένο για την έκδοση της απόφασης που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για την αγορά των ακινήτων, τους επενδυτές, του δήμους και τις αρμόδιες πολεοδομικές αρχές.
Ο πρόεδρος του ΣτΕ αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διάσκεψης του δικαστηρίου, σύμφωνα με το νόμο πριν ακόμα από τη δημοσίευση της απόφασης, που αναμένεται εντός του Ιανουαρίου του 2025, ενημέρωσε λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης για το Δία ταύτα της κρίσης των ανώτατων δικαστών αναφορικά με την αντισυνταγματικότητα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Το κρίσιμο σημείο της απόφασης όμως, πέραν της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αφορά τον χρόνο της εφαρμογής της και το το μέλει γενέσθαι με τις οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί.
Ως προς αυτό το κρίσιμο σημείο το ΣτΕ σύμφωνα και με την ανακοίνωση του προέδρου του σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.
Με τον τρόπο αυτό όπως επισημαίνουν νομικοί που έχουν καλή γνώση της υπόθεσης το ανώτατο δικαστήρια διαφυλάσσει το κύρος του και ταυτόχρονο και την οικονομία του κράτους.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας για το αποτέλεσμα της διάσκεψης του Δικαστηρίου μετά τη συζήτηση ενώπιον της Ολομέλειας που είχε διεξαχθεί στις 12 Οκτωβρίου αναφέρονται τα εξής:
Σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4786/2021
Ανακοινώνει τα εξής:
Στις 25.10., 27.11., 4.12. και 10.12.2024 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την έκδοση οικοδομικών αδειών. Οι υποθέσεις αυτές, οι οποίες συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.10.2024, παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια, με τις αποφάσεις 293/2024, 662/2024, 310/2024 (επτ.) και 1186/2024 (επτ.) του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2, 25 και 11 παρ. 6 (περ. δ, ε και ιστ) του ν. 4067/2012, ως ισχύει (ΝΟΚ), κατ’ επίκληση των οποίων εξεδόθησαν οι προσβαλλόμενες οικοδομικές άδειες.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.
ΙΙΙ. Τέλος, το Δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.
Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι κατά της συνταγματικότητας άρθρων του ΝΟΚ που προβλέπουν μεταξύ άλλων, προσαυξήσεις συντελεστή δομήσεως λόγω υποτυπώδους μείωσης της κάλυψης και ανέγερσης κτιρίου ανώτερης ενεργειακής απόδοσης (μπόνους δόμησης), είχε ταχθεί και το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ, όπου εξετάστηκαν τέσσερις υποθέσεις για οικοδομικές άδειες στο Δήμο Αλίμου, παραπέμποντας το θέμα για οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.
Μίνα Μουστάκα
