Το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρεί στην αποκατάσταση δύο ακόμα κτηρίων-μνημείων, στο κτήμα Τατοΐου. Πρόκειται για το κτήριο του Υπασπιστηρίου, προκειμένου να φιλοξενήσει τις βασικές υποστηρικτικές λειτουργίες του κτήματος, και του συγκροτήματος του Χοιροστασίου, το οποίο θα λειτουργήσει ως πωλητήριο. Οι μελέτες αποκατάστασης των δύο κτηρίων για την επανάχρηση και λειτουργική ένταξή τους στη νέα εποχή του κτήματος έλαβαν την ομόφωνη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε:
«Το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρεί συστηματικά το έργο της αποκατάστασης και της ανάδειξης του κτήματος Τατοϊου. Η αποκατάσταση των μνημείων του Υπασπιστηρίου- παρέμεινε σε χρήση μέχρι το 1967- και του Χοροστασίου υπάγονται στη δεύτερη φάση της αποκατάστασης του μνημειακού αποθέματος του π. βασιλικού κτήματος. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα της ανακτορικής και της παραγωγικής ενότητας, τα οποία αποκτούν νέες χρήσεις, εξυπηρετώντας τις σύγχρονες ανάγκες των επισκεπτών. Το κτήριο του Υπασπιστηρίου, παρ’ όλες τις τροποποιήσεις που δέχτηκε κατά καιρούς, αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα αρχιτεκτονικά δείγματα της ρομαντικής περιόδου.
Το χοιροστάσιο αντιστοιχείται με την αύξηση της αγροτικής και της κτηνοτροφικής παραγωγής, παράλληλα με το βουστάσιο και το γαλακτοκομείο. Αποτελεί μεταπολεμικό κτήριο -χτίστηκε το 1948- τεκμήριο της διαδικασίας ανάκαμψης μετά την εκτεταμένη καταστροφή του κτήματος, κατά τα έτη 1944 και 1945. Οι επεμβάσεις επί των μνημείων εξυπηρετούν τις νέες λειτουργίες των κτηρίων με απόλυτο σεβασμό στη διατήρηση όλων των ιστορικών και αυθεντικών τεκμηρίων, αλλά και στην απομάκρυνση μεταγενέστερων επεμβάσεων, προκειμένου να αρθούν αισθητικά ζητήματα. Διατηρείται η μορφολογία των κτηρίων, αναδεικνύεται ο περιβάλλων χώρος τους, ώστε να συνδέονται οργανικά με τα υπόλοιπα κτήρια, η αποκατάσταση των οποίων είναι σε εξέλιξη και ολοκληρώνεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Ακόμη, έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι προδιαγραφές ώστε να καθίστανται καθολικά προσβάσιμα. Η αποκατάσταση του κτηρίου του Υπασπιστηρίου και του συγκροτήματος του Χοιροστασίου καθίσταται προτεραιότητα μετά την ολοκλήρωση των έργων που εκτελούνται στον Στάβλο και στο Βουστάσιο».
Υπασπιστήριο
Βασική αρχή της μελέτης είναι η διατήρηση και συντήρηση της ιστορικότητας του κτηρίου του Υπασπιστήριου και η επανάχρησή του. Αποκαθίσταται η μορφολογία και η τυπολογία του κτηρίου, καθώς και ο άμεσος περιβάλλων χώρος του. Εντάσσονται νέες λειτουργίες για την κάλυψη των σύγχρονων αναγκών και της καθολικής προσβασιμότητας και στα δύο επίπεδα του μνημείου. Αποτελείται από ισόγειο και πρώτον όροφο, συνολικής επιφάνειας 296 τ.μ. και βρίσκεται πλησίον της Οικίας Στουρμ. Το κτήριο παρουσιάζει κυρίως φθορές και αλλοιώσεις λόγω παλαιότητας και εγκατάλειψης για δεκαετίες. Στέγαζε δύο σαφώς διακριτές λειτουργίες. Το Σφαιριστήριο, για την αναψυχή της βασιλικής φρουράς, και το Υπασπιστήριο, στο οποίο διέμεναν οι υπασπιστές υπηρεσίας. Αμέσως μετά την ανέγερσή του, το 1890-1891, στο Υπασπιστήριο κατοίκησαν ο Γεώργιος Α’ και η Όλγα. Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ως κατοικία των κηπουρών του παλατιού. Ενίοτε, στο Σφαιριστήριο λάμβαναν χώρα σχολικές εξετάσεις των βασιλοπαίδων. Επίσης, στέγασε το τηλεφωνικό κέντρο του Τατοΐου. Σε επόμενη φάση χρησιμοποιήθηκε ως παραθεριστική κατοικία για τους φιλοξενούμενους της οικογένειας. Την περίοδο της Κατοχής χρησιμοποιήθηκε από τις γερμανικές Αρχές ως κατάλυμα αξιωματικών. Αποτέλεσε σημείο και ιστορικών πολιτικών γεγονότων. Στο κτήριο αυτό διεξήχθη η συνάντηση των Γεωργίου Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλου με τον πρέσβη Δημήτρη Μπίτσιο, διευθυντή του πολιτικού γραφείου του βασιλέως, στα τέλη Νοεμβρίου 1966. Ήταν η πρώτη, από τις δύο μυστικές συναντήσεις, που κατέληξαν στη συμφωνία του Τατοΐου, με στόχο την προετοιμασία της πορείας της χώρας προς τις εθνικές εκλογές.
Χοιροστάσιο
Το κτήριο του Χοιροστασίου χωροθετείται στον πυρήνα του Κτήματος -ανήκει στην ενότητα «Χωριό» ή αλλιώς στη γεωκτηνοτροφική/οικιστική ενότητα, στο παραγωγικό τμήμα- στην περιφέρεια του Βουστάσιου και του Ιπποστάσιου. Πρόκειται για ισόγειο κτήριο, επιφάνειας 195 τ.μ., ειδικής χρήσης με αντίστοιχη τυπολογία, δηλαδή διακριτά «διαμερίσματα» διημέρευσης και διαμονής των ζωών. Εσωτερικά του κυρίως κτηρίου, εκατέρωθεν του κεντρικού διαδρόμου, είναι διαμορφωμένοι 16 χώροι σταυλισμού χοίρων -8 από κάθε πλευρά. Όσον αφορά στην υφιστάμενη κατάσταση διατήρησης, πρόκειται για κτήριο που παρουσιάζει τυπική οικοδομική παθολογία λόγω αχρησίας και μη συστηματικής συντήρησης.
Με σεβασμό στη βιομηχανική αρχιτεκτονική του κτηρίου γίνονται οι αναγκαίες μετασκευές, ώστε να εξυπηρετηθεί η νέα χρήση. Για παράδειγμα, οι ταΐστρες και τα κιγκλιδώματα στους χώρους σταυλισμού διατηρούνται και χρησιμοποιούνται ως σημεία πώλησης. Στις ανοιχτές στάμνες – γούρνες χωροθετούνται οι χώροι υγιεινής. Οι πολλαπλές αυλές κατά μήκος της ανατολικής και της δυτικής όψης αναδεικνύονται και συνδυάζονται με τη νέα χρήση. Έμφαση δίνεται στο σεβασμό της υπάρχουσας μορφολογίας και τυπολογίας του κτηρίου, στην ανάδειξη των αξιόλογων χαρακτηριστικών του, στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου και στη σωστή επανένταξή του στο ευρύτερο σύνολο του κτήματος.
Η τοποθέτηση νέων λειτουργιών στους υφιστάμενους χώρους του κτηρίου γίνεται με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και στις προδιαγραφές για ΑμεΑ. Προβλέπονται εξωτερικές διαμορφώσεις περιμετρικά του κτηρίου για την ασφαλή πρόσβαση στις εισόδους του κτηρίου των ατόμων με κινητικές δυσκολίες.
