Η σύγκρουση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα αρχίζει να παίρνει τη μορφή εμπορικού πολέμου με απρόβλεπτες συνέπειες. Αλλά ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο τιτάνων δεν περιορίζεται στο εμπορικό επίπεδο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, με έκταση άνω των εννέα εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων κάθε μία, περιλαμβάνονται μαζί με τον Καναδά και την Ρωσία στις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο.
Όμως η Κίνα του 1,4 δισεκατομμυρίου κατοίκων στο τέλος του 2024, σύμφωνα με τα εθνικά στατιστικά στοιχεία, είναι η δεύτερη σε πληθυσμό χώρα στον κόσμο μετά την Ινδία, με τετραπλάσιο πληθυσμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο. Το ΑΕΠ τους υπερέβη τα 29.000 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Η Κίνα ακολουθεί με 18.000 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Τον περασμένο χρόνο η Κίνα ήταν η πρώτη εξαγωγική δύναμη προϊόντων στον κόσμο (3.580 δισεκατομμύρια δολάρια) και οι Ηνωμένες Πολιτείες η πρώτη εισαγωγική δύναμη (3.360 δισεκατομμύρια), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζουν μεγάλο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου με την Κίνα στα εμπορεύματα (355 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σύμφωνα με την Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD). Ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς ύψους 145% στα κινεζικά προϊόντα, εκτός των εξαιρέσεων. Το Πεκίνο απάντησε με την επιβολή δασμών 125%.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής στο κόσμο ως προς τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και ακολουθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δεσμευθεί να περιορίσουν κατά το ήμισυ τις εκπομπές μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005, αλλά ο Τραμπ ανακοίνωσε και πάλι την αποχώρηση των ΗΠΑ από την Συμφωνία του Παρισιού.
Η Κίνα έχει δεσμευθεί να σταθεροποιήσει τις εκπομπές CO2 μέχρι το 2030 και να φθάσει στην ουδετερότητα του άνθρακα μέχρι το 2060.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες γέννησαν τους Gafam, του ψηφιακούς κολοσσούς Google, Apple, Facebook, Amazon και Microsoft, ενώ η Κίνα έχει τους δικούς της κολοσσούς υψηλής τεχνολογίας, τους Batx (την μηχανή αναζήτησης Baidu, την Alibaba για το ηλεκτρονικό εμπόριο, την Tencent για τα κοινωνικά δίκτυα και τα βιντεοπαιγνίδια, την Xiaomi για τα smartphones).
Ο σινοαμερικανικός τεχνολογικός ανταγωνισμός εκδηλώνεται επίσης στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Μετά το λανσάρισμα του ChatGPT τον Νοέμβριο 2022, τα μοντέλα γενετικής AI πολλαπλασιάσθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Η κινεζική start-up DeepSeek, που ιδρύθηκε το 2023, αναστάτωσε τον κόσμο της τεχνητής Νοημοσύνης με το chatbot R1 που εμφανίζει τις επιδόσεις των αμερικανικών ανταγωνιστών του με πολύ μικρότερο όμως κόστος.
Νόμος που ψηφίσθηκε το 2024 από το αμερικανικό Κονγκρέσο επιβάλλει στην κινεζική ByteDance να εκχωρήσει τον έλεγχο των αμερικανικών δραστηριοτήτων του δικτύου TikTok, που κατηγορείται ότι επιτρέπει στις κινεζικές αρχές την παράνομη συγκέντρωση δεδομένων για τους αμερικανούς χρήστες, διαφορετικά απειλείται με απαγόρευση λειτουργίας στις ΗΠΑ. Ο Ντόναλντ Τραμπ μετέθεσε για τις 19 Ιουνίου την λήξη της σχετικής προθεσμίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν το 2023 μακράν πρώτες στον κόσμο σε αμυντικές δαπάνες, με 916 δισεκατομμύρια δολάρια, τριπλάσιες από την Κίνα που κατατάσσεται δεύτερη στον κόσμο με 296 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Stockholm International Peace Research Institute (Sipri).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με την Ρωσία κατέχουν περί το 90% των πυρηνικών όπλων που υπάρχουν στον κόσμο, με περισσότερες από 5.000 πυρηνικές κεφαλές η καθεμία στις αρχές του 2024, πολύ μπροστά από την Κίνα που κατέχει αριθμό δέκα φορές μικρότερο.
Πυρηνικά Κίνα
Η Κίνα, που έστειλε τον πρώτο της αστροναύτη στο διάστημα το 2003, έχει επενδύσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες δισεκατομμύρια ευρώ στο διαστημικό της πρόγραμμα σε μία προσπάθεια να προλάβει τις ΗΠΑ και την Ρωσία.
Η Κίνα προσεδάφισε το 2019 διαστημικό όχημα στην κρυμμένη πλευρά της Σελήνης σε παγκόσμια πρώτη και το 2021 προσεδάφισε ένα μικρό ρομπότ στον Αρη. Φιλοδοξεί να στείλει μέχρι το 2030 την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στην Σελήνη και να εγκαταστήσει εκεί βάση.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, το πρόγραμμα Artemis της Nasa προβλέπει την επιστροφή των αμερικανών αστροναυτών στην Σελήνη το 2027 και μελλοντικές αποστολές στον Αρη. Για την μείωση του κόστους των διαστημικών αποστολών, η Nasa έχει επιλέξει εδώ και χρόνια την συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες για την μεταφορά υλικού και τεχνολογιών στην Σελήνη.
