Φέτος πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα, στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου η έκθεση Lumen de Lumine / Φως εκ Φωτός, στο πλαίσιο του εικαστικού θεσμού ΠΛΟΕΣ, ο οποίος διανύει την 31η του χρονιά.
Η έκθεση, στην οποία συμμετέχουν 31 καλλιτέχνες, με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, κεραμικής, φωτογραφίας κι «εγκαταστάσεων», θα εγκαινιασθεί το Σάββατο 26 Ιουλίου (20:00).
Την επιμέλεια της έκθεσης, καθώς και του συνοδευτικού της Καταλόγου έχει η Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ) κ. Αθηνά Σχινά, που συνέστησε και υλοποιεί τον θεσμό ΠΛΟΕΣ όλα αυτά τα χρόνια, με την ένθερμη υποστήριξη του Ιδρύματος, έχοντας εκείνη την ευθύνη για τον τίτλο που κάθε φορά εισηγείται, καθώς και για το σκεπτικό της έκθεσης που ταυτοχρόνως διαμορφώνει, επιλέγοντας έργα και καλλιτέχνες, που τους έχουν ήδη απασχολήσει κάποιες πτυχές του εκάστοτε θέματος, όπως αυτές εμφανίζονται στις παρουσιαζόμενες δημιουργίες τους.
Οι Πλόες έχοντας κατακτήσει με συνέπεια και υπευθυνότητα, με ποιότητα και συνεχόμενη προσπάθεια, την αναγνώριση και την μεγάλη αποδοχή κοινού και ειδημόνων, τους οποίους το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως ευγνωμονεί για την ενθάρρυνση και την στήριξή τους, όπως επίσης για την αλληλεγγύη και την συμμετοχή τους στην πολιτισμική αυτή συμβολή στα τεκταινόμενα, καθώς και στην προβολή του νησιού.
Οι ΠΛΟΕΣ στις ομαδικές τους εκθέσεις ξεκινούν πάντα από ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα, που απασχολεί έντονα την καθημερινότητά μας και αφορά μεγάλο μέρος του σύγχρονού μας κόσμου, άλλοτε μέσα από μια σειρά αποριών που ανακύπτουν, πότε πάλι ως ερωτήματα, σε ηθικό κι εμπράγματο επίπεδο. Αυτό το ζήτημα για εφέτος, ως κινητήρια δύναμη για σκέψη κι αναστοχασμό, είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence ή συνοπτικά η AI ). Ποιές φαίνεται να είναι οι δυνατότητες και τα όριά της, σχετικά με τις τεχνολογικές χρήσεις της από τον άνθρωπο (σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο) και πώς διαμορφώνεται η αντιμετώπισή της από τον «μετάνθρωπο», όπως συχνά και από διάφορους συγγραφείς αναφέρεται, στον νέο του πλέον κοινωνικό ρόλο, ο οποίος σταδιακά αναδύεται, με βάση την εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης; Ποιους τομείς διευκολύνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, που θεωρείται κι αναφέρεται σήμερα ως το φως της γνώσης που μας έλειπε; Σε ποιο βαθμό (και χωρίς δαιμονοποιήσεις) η Τεχνητή Νοημοσύνη -με την σύνθεση των αλγορίθμων της- επηρεάζει ή αλλάζει την τέχνη και φυσικά την ζωή μας;
Στα προαπαιτούμενα του θεσμού ΠΛΟΕΣ και ιδιαιτέρως στις ομαδικές του εκθέσεις, όπου αυτό είναι εφικτό, γίνεται αναγωγή στο πολιτισμικό μας παρελθόν, στις μνήμες μας, στα έργα τέχνης και σκέψης, κυρίως όμως στις ουμανιστικές αξίες που κατά καιρούς αναπτύχθηκαν και που μέχρι σήμερα επιβιώνουν με διάφορους τρόπους και σίγουρα με εκσυγχρονισμένη μορφή. Την αφορμή, σχετικά με το φετινό θέμα, την δίνει η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη, εφ’όσον ευρέως θεωρείται ότι μας προσφέρει το φως της γνώσης που μας έλειπε. Χωρίς να υποτιμούμε τις δυνατότητές της, πώς άραγε εμείς -στην δική μας ουμανιστική παρακαταθήκη- έχουμε αντιληφθεί, έχουμε βιώσει κι έχουμε εκφράσει το φως γνώσης κι επίγνωσης, φυσικής και πνευματικής, που μας συνιστά, όπως φαίνεται ιδιαιτέρως μέσα από τα έργα τέχνης και διανόησης;
Το παρελθόν και η πολιτισμική μας παράδοση,(εφόσον την θεωρούμε ζωντανή και μας αφορά) με ποιους τρόπους άραγε έχει φωτίσει, έχει ιδιοσημάνει ή έχει τονίσει το νόημα της γνώσης, όταν μάλιστα αυτό το πολυμερές νόημα, (που αφορά την συνείδηση) επιβεβαιώνει και ταυτοχρόνως υπερβαίνει κατά πολύ τις πέντε μας αισθήσεις; Σε ποιες ποιότητες και με ποιους τρόπους αυτή η συνισταμένη του φωτός (φυσική και πνευματική) έχει διερευνηθεί μέσα από την αναλυτική ψυχολογία, την βιοηθική, την φιλοσοφία και ιδιαιτέρως την τέχνη, με βάση την κομβική παρουσία των έργων στην ζωή μας, μέσα από τις ποικίλες -ανά εποχές- ερμηνευτικές τους προσεγγίσεις;
Την συνισταμένη του φωτός μέσα από την αναλυτική και την συμβολική του ψυχολογία, ανέπτυξε ο κορυφαίος ψυχίατρος Καρλ Γιουνγκ (1875 – 1961) που εφέτος γιορτάζονται σε όλη την Ευρώπη τα 150 χρόνια από την γέννησή του και φυσικά στην χώρα μας οι ΠΛΟΕΣ είναι τιμητικά αφιερωμένοι στην δική του ουσιαστική συμβολή. Ο μεγάλος αυτός επιστήμονας κι ερευνητής, στην ψυχολογία του βάθους που ανέπτυξε, μας αποκάλυψε την λειτουργία των αρχετύπων, της διαχρονικής μνήμης και του συλλογικού ασυνειδήτου, ενώ προσέφερε εξαιρετικές ερμηνείες στους μύθους μας, διευρύνοντας παράλληλα το ερμηνευτικό πεδίο, τόσο της παλαιότερης, όσο και της σύγχρονης τέχνης, μέσα από τις κατάλληλες «γέφυρες» που ο Καρλ Γιουνγκ δημιούργησε σε σχέση με την καθημερινότητα.
Στο σκεπτικό του θέματος που αφορά την έκθεση, προκειμένου να φανεί η πολυσημία, αλλά και το πνευματικό πρόσημο του φωτός, γίνεται από την Επιμελήτρια μια διαχρονική αναδρομή, που σταδιακά η μια αναφορά της συμπληρώνει την άλλη. Ξεκινά από την Ομηρική Ευρύκλεια αυτή η αναφορά, επικεντρωνόμενη στην «αναγνώριση» του Οδυσσέα, κατόπιν περνά στην αυτόχειρη τύφλωση του Οιδίποδα και στην παροιμιώδη επίκλησή του για «περισσότερο φως» (της επίγνωσης), ενώ ακολουθεί η ερμηνεία του «Σπηλαίου» του Πλάτωνα όπου αποκαλύπτεται η αρχετυπική σημασία του φωτός. Από την βυζαντινή παράδοση, νοηματικά σταχυολογείται ο Μωησής και η Βάτος η «φλεγομένη και ου κατακαιομένη», η Ανάληψη του Προφήτη Ηλία, η «Μεταμόρφωση», η πρώτη «Ανάσταση», όπως εμφανίζεται στα τοιχογραφικά σύνολα (ως παράσταση του «Ουκ έστιν ώδε»), οι «Πύρινες Γλώσσες» της Πεντηκοστής, η μεσαιωνική «Ανάληψη του Μεγαλέξανδρου», φτάνοντας οι αναφορές της παρακαταθήκης μας μέχρι τα νεώτερα χρόνια, με το φως της αυτογνωσίας, όπως μας παραδίδεται στον «Πόρφυρα» του Διον. Σολωμού και στην φράση του Γ. Σεφέρη «Κατά βάθος, όλα είναι ζητήματα φωτός».
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, μέσα από την ευρηματικότητα των ιδιωμάτων τους, των θεματικών επιλογών και των αναγωγών τους, άλλοτε πάλι μέσα από τις διαφορετικές τονικότητες της σχεδιογραφής τους, των χρωμάτων τους, του είδους των φωτισμών που χρησιμοποιούν ή των υφολογικών ποικιλιών που αποτυπώνονται στην χροιά των υλικών και της μορφολογίας τους, εκφράζουν ο καθένας ξεχωριστά και με διαλεκτική μεταξύ τους συνομιλία, το Lumen de Lumine / Φως εκ Φωτός, κινητοποιώντας τον ψυχισμό του θεατή, τον στοχασμό και την φαντασία του. Το ζητούμενο άλλωστε είναι, εκτός από την αισθητική απόλαυση που τα εκτιθέμενα έργα μπορούν να προσφέρουν στον θεατή, να τον προβληματίσουν διευρύνοντας τους συνειρμούς, τους συσχετισμούς και την αντιληπτική του ικανότητα, καθώς μυείται με βάση τις γνώσεις και την αποκτούμενη ευαισθησία του, στην νέα κάθε φορά νοηματοδοσία τους. Άλλωστε, όσο ευρύτερη και πολυεπίπεδη ανά-γνωση ο θεατής επιχειρεί, ερμηνεύοντας και προσεταιριζόμενος τα έργα της τέχνης, τόσο γίνεται εμβριθέστερη η συνειδησιακή επί-γνωση της ατομικότητας του «εαυτού» του και κυρίως των αιτημάτων που περιλαμβάνουν οι παράμετροι της εποχής μας.
Ο κατάλογος με τα ονόματα των καλλιτεχνών που ακολουθεί, παρουσιάζεται αλφαβητικά: Ηώ Αγγελή, Σωτηρία Αλεβίζου, Καλλιόπη Ασαργιωτάκη, Ανδρέας Βεντούρης, Μαριλίτσα Βλαχάκη, Βούλα Γουνελά, Κώστας Δικέφαλος, Στέφανος Ζαννής, Τάκης Ζερδεβάς, Μαριγώ Κάσση, Δημήτρης Κόκορης, Σπύρος Κοτζάμπασης, Δήμητρα Μαλταμπέ, Αλεξάνδρα Μαράτη, Καλλιρρόη Μαρούδα, Ελεάννα Μαρτίνου, Δημήτρης Μεράντζας, Κατερίνα Μερτζάνη, Κατερίνα Μπουρατζή, Αντωνία Παπατζανάκη, Νατάσσα Πουλαντζά, Παναγιώτης Σιάγκρης, Ευανθία (Έφη) Σούτογλου, Βαρβάρα Σπυρούλη, Γιάννης Στεφανάκις, Βασίλης Τάγκαλος, Μαριάννα Τρώντσιου, Μαρία Τσεσμελή, Πόπη Τσουκάτου, Αλέξης Φούντζουλας, Έφη Φουρίκη.
Εγκαίνια έκθεσης:
Σάββατο 26 Ιουλίου (20:00)
Διάρκεια έκθεσης:
Σάββατο 26 Ιουλίου έως και Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2025
Ημέρες και ώρες λειτουργίας:
10.30 – 14.30 & 18.30 – 21.30 καθημερινά, εκτός Τρίτης
* Κεντρική φωτογραφία: Τάκης Ζερδεβάς
