Η βράβευσή της έγινε τόσο για την προσφορά της στο χώρο του επιχειρείν, αλλά και για την εξισορρόπηση των δυο ρόλων της, ως γυναίκα επιχειρηματίας, αλλά και ως μια γυναίκα που πέτυχε να δημιουργήσει παράλληλα και μια αρμονική οικογένεια.
Σε αυτήν της την διαδρομή, ένα μεγάλο τμήμα της, το έζησα από κοντά και η μητέρα μου αποτέλεσε και αποτελεί για μένα πρότυπο επιτυχίας και για τους δυο της ρόλους. Αλλά όπως ανέφερα εισαγωγικά η βράβευσή της, ήταν μόνο η αφορμή για να αναφερθώ στη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην χώρα μας.
Παρά τις παραδοσιακές δομές και τα στερεότυπα που για δεκαετίες περιόριζαν τη συμμετοχή των γυναικών στην επιχειρηματική δράση, ολοένα και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να ιδρύσουν τη δική τους επιχείρηση ή να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους σε οργανισμούς και εταιρείες. Η τάση αυτή ενισχύεται από τη διάδοση των ψηφιακών εργαλείων, την πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα και τη σταδιακή αλλαγή της κοινωνικής νοοτροπίας.
Παρόλα αυτά, η πορεία αυτή δεν είναι χωρίς εμπόδια. Οι γυναίκες επιχειρηματίες στην Ελλάδα συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρηματοδότηση, καθώς παραμένουν πιο περιορισμένες οι ευκαιρίες πρόσβασης σε κεφάλαια και επενδύσεις σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους.
Παράλληλα σε πολλές περιπτώσεις, η δυσκολία εξισορρόπησης επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων λειτουργεί ανασταλτικά, και εμποδίζει ή ακυρώνει πρωτοβουλίες και προσπάθειες γυναικών που δεν μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια στις απαιτήσεις του διπλού τους ρόλου.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικές πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, καθώς και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, προσφέρουν ουσιαστική στήριξη σε γυναίκες που επιθυμούν να δημιουργήσουν ή να εξελίξουν την επιχείρησή τους.
Η συμβολή των γυναικών στην ελληνική επιχειρηματική σκηνή είναι ιδιαίτερα σημαντική. Έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες συχνά δίνουν έμφαση στην κοινωνική υπευθυνότητα, τη βιωσιμότητα και την ανθρώπινη διάσταση της επιχειρηματικότητας, στοιχεία που είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη σύγχρονων και ανθεκτικών επιχειρήσεων. Με αυτόν τον τρόπο, δεν ενισχύουν μόνο την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, αλλά συμβάλλουν και στη διαμόρφωση μιας πιο ισότιμης και συμπεριληπτικής κοινωνίας.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες οργανισμών και εταιρειών οικονομικής έρευνας:
• Περίπου 1 στις 4 επιχειρήσεις στην Ελλάδα, δηλαδή ποσοστό κοντά στο 26%, διοικείται ή έχει ιδρυθεί από γυναίκα.
• Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών επιχειρηματιών βρίσκεται στην ηλικιακή ομάδα 25–44, γεγονός που αποδεικνύει ότι η νεότερη γενιά δείχνει μεγαλύτερη διάθεση να ασχοληθεί με τον επιχειρηματικό χώρο.
• Η πλειονότητα των γυναικείων επιχειρήσεων είναι μικρού ή πολύ μικρού μεγέθους, με λιγότερους από 10 εργαζομένους.
• Μόλις περίπου 14% των μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει γυναίκα CEO ή Managing Director — ποσοστό χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι Ελληνίδες επιχειρηματίες εμφανίζονται πιο ενεργές στους τομείς:
• του λιανεμπορίου και χονδρεμπορίου,
• του τουρισμού και της φιλοξενίας,
• των υπηρεσιών (συμβουλευτικές, εκπαίδευση, ευεξία),
• της εστίασης,
• της κοινωνικής οικονομίας.
Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται σημαντικά η γυναικεία παρουσία και σε τομείς τεχνολογίας, όπως ψηφιακές υπηρεσίες ή e-commerce, αν και οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν μειοψηφία στα ελληνικά startups με τεχνολογικό προσανατολισμό.
Την ίδια ώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο μέσος όρος των γυναικών που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά κυμαίνεται γύρω στο 30–34%. Αποτέλεσμα:
• Η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά επιδεικνύει σταθερή ανοδική πορεία.
• Σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία ξεπερνούν το 40%, κυρίως λόγω ισχυρών κρατικών δομών υποστήριξης (παιδική μέριμνα, γονικές άδειες, χρηματοδοτήσεις).
• Η Ελλάδα βρίσκεται πιο κοντά σε χώρες της Νότιας Ευρώπης όπως Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, όπου η επιχειρηματικότητα συχνά εμπλέκεται με τοπικές οικογενειακές επιχειρήσεις.
Εκτός από το να επισημαίνουμε τα στοιχεία που αναδεικνύουν τις διαφορές πρέπει να κάνουμε το επόμενο βήμα και να καταθέσουμε προτάσεις ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Τέτοιες είναι:
• καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία και μικροπιστώσεις,
• ενίσχυση προγραμμάτων mentoring και δικτύωσης,
• επενδύσεις σε δομές οικογενειακής μέριμνας,
• εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες, καινοτομία και εξωστρέφεια,
• προγράμματα ενδυνάμωσης σε σχολές και πανεπιστήμια για την καλλιέργεια επιχειρηματικής νοοτροπίας.
Η γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα έχει κάνει μεγάλα βήματα, αλλά η χώρα δεν έχει φτάσει ακόμη το δυνητικό της ταβάνι. Με σωστές πολιτικές, μείωση των στερεοτύπων και δημιουργία υποστηρικτικών δομών, οι γυναίκες μπορούν να αποτελέσουν ακόμη ισχυρότερο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, καινοτομίας και ισότιμης συμμετοχής.
Άγγελος Μπουλντούμης
Δημοτικός Σύμβουλος Πειραιά
Μέλος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιά
Πρόεδρος ΑΜΚΕ «Ολοι για τον Πειραιά»
Μπουλντούμης:Η γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: Προκλήσεις, πρόοδος και προοπτικές
