Τις προηγούμενες εβδομάδες οι κολοσσοί της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας ναύλωναν μεγάλα πλοία προκειμένου να προλάβουν να μεταφέρουν οχήματα και βασικά εξαρτήματα αυτοκινήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την προαναγγελθείσα απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στα εισαγόμενα αυτοκίνητα.
Η ζήτηση ήταν τεράστια. Μόνο τον Φεβρουάριο οι αποστολές οχημάτων, βασικού εξοπλισμού και εξαρτημάτων τους από την Ε.Ε. στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 22%, από την Ιαπωνία 14% και από τη Νότια Κορέα 15%.
Τις προηγούμενες εβδομάδες οι κολοσσοί της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας ναύλωναν μεγάλα πλοία για να μεταφέρουν εξαρτήματα και Ι.Χ. στις ΗΠΑ πριν από την επιβολή δασμών
Η δίμηνη καθυστέρηση στους δασμούς έδωσε στις αυτοκινητοβιομηχανίες επιπλέον χρόνο για να στείλουν αποθέματα στις ΗΠΑ. Η σημαντικότερη αβεβαιότητά τους ήταν πόσο θα διαρκέσουν οι δασμοί και αν ο Τραμπ θα μεταχειριζόταν κάθε χώρα διαφορετικά ή θα ίσχυαν για όλες τα ίδια.
Τελικά, ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε τις πιο δυσοίωνες εκτιμήσεις, χρεώνοντας με 25% επιπλέον δασμούς για κάθε αυτοκίνητο που δεν κατασκευάζεται στις ΗΠΑ. Για όλους το ίδιο και επ’ αόριστον. Δίνοντας έτσι και μια πρόγευση για την περίφημη «Ημέρα Απελευθέρωσης», το επόμενο επεισόδιο αυτού του «Αρμαγεδδώνα» δασμών που θα εξελιχθεί την προσεχή Τετάρτη. «Ο,τι μας χρεώνουν, θα το χρεώνουμε κι εμείς» είναι το νέο εμπορικό του δόγμα. Αμεση ανταπόδοση δηλαδή, με ισοδύναμο τετελεσμένο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε τις πιο δυσοίωνες εκτιμήσεις, χρεώνοντας με 25% επιπλέον δασμούς για κάθε αυτοκίνητο που δεν κατασκευάζεται στις ΗΠΑ
Οι νέοι δασμοί, ανταποδοτικοί -ή αμοιβαίοι- προς κάθε εταίρο των ΗΠΑ, ακόμη και σύμμαχο, θα λειτουργήσουν σαν βενζίνη στον ήδη φλεγόμενο από τον διεθνή εμπορικό πόλεμο πλανήτη, αυξάνοντας τις τιμές σε μια σειρά καταναλωτικών αγαθών και διακινδυνεύοντας μια οικονομική επιβράδυνση για πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.
Το σαρωτικό κύμα προστατευτισμού, που προκύπτει από τα αμερικανικά μέτρα και τα αντίποινα των πληττόμενων χωρών, παραπέμπει στον απομονωτισμό της δεκαετίας του 1930, που επιδείνωσε τη Μεγάλη Υφεση. Με επιπτώσεις και στον γεωπολιτικό χάρτη. Και τότε και σήμερα.
Το διεθνές εμπόριο και η παγκόσμια οικονομία εισέρχονται σε μια άγνωστης διάρκειας περίοδο όπου θα κυριαρχούν αβεβαιότητα και αστάθεια. Ασφαλείς μπορούν να αισθάνονται μόνο οι χώρες που δεν έχουν εμπορικό πλεόνασμα απέναντι στις ΗΠΑ. Μόνο αυτές δεν θα επιβαρυνθούν με δασμούς από το σχέδιο Τραμπ.
Μετά τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο διεθνώς και προς Μεξικό, Καναδά, Κίνα μονομερώς, ο Τραμπ επανήλθε σε οριζόντιους δασμούς στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Αναπόφευκτο το σοκ, αυτονόητη η αντίδραση των αγορών, παρότι η κίνηση είχε προαναγγελθεί. Οι μετοχές των εταιρειών αυτών υπέστησαν σημαντικό πλήγμα εν όψει της μείωσης των πωλήσεων και της συρρίκνωσης των κερδών, καθώς τα κόστη σε όλη την αγορά αυτοκινήτου θα αυξηθούν, θα επιβαρύνουν και τους καταναλωτές, ενώ και οι εξαγωγικοί προορισμοί θα αναδιαταχθούν.
Πέρυσι οι ΗΠΑ εισήγαγαν επιβατικά οχήματα αξίας 220 δισ. δολαρίων, ανταλλακτικά και άλλα είδη αυτοκινήτου ύψους 474 δισ. Κύριοι προμηθευτές τους, το Μεξικό, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, ο Καναδάς, η Γερμανία, οι χώρες που δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα σήμερα.
Είναι «κρίσιμης σημασίας» για τις μεγάλες αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες οι δασμοί που επέβαλε ο πρόεδρος Τραμπ «να μην αυξήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές», προειδοποίησαν οι Ford, General Motors και Stellantis μέσω ανακοίνωσης της επαγγελματικής ένωσης Αμερικανών κατασκευαστών αυτοκινήτων AAPC. Ζήτησαν να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα στη βορειοαμερικανική παραγωγή αυτοκινήτων, ενσωματώνοντας, δηλαδή, Καναδά και Μεξικό.
Η GM αντιμετωπίζει σημαντικούς κινδύνους, καθώς κατασκευάζει στο εξωτερικό πολλά μοντέλα της, ιδίως στο Μεξικό, το ίδιο και η Stellantis, λιγότερους η Ford. Για την Tesla ο αντίκτυπος θα είναι μειωμένος, καθώς κατασκευάζει τα αυτοκίνητα που πουλάει στις ΗΠΑ, σε εργοστάσια σε Καλιφόρνια και Τέξας, όμως αγοράζει ανταλλακτικά από άλλες χώρες, ενώ σημειώνει κατακόρυφη πτώση πωλήσεων παγκοσμίως εξαιτίας της πολιτικής συμπεριφοράς και των δηλώσεων του Ιλον Μασκ.
Για την Tesla ο αντίκτυπος θα είναι μειωμένος, καθώς κατασκευάζει τα αυτοκίνητα που πουλάει στις ΗΠΑ, αλλά αγοράζει ανταλλακτικά από άλλες χώρες, ενώ σημειώνει κατακόρυφη πτώση πωλήσεων παγκοσμίως εξαιτίας της πολιτικής συμπεριφοράς και των δηλώσεων του Μασκ
Στη δυσκολότερη θέση βρίσκονται οι γερμανικές εταιρείες, με πρώτη τη Volkswagen, η οποία διαθέτει μόνο ένα εργοστάσιο στις ΗΠΑ.
Εν όψει της «Ημέρας Απελευθέρωσης» και του τι αυτή επιφυλάσσει για τις διεθνείς αγορές, το εμπόριο και ολόκληρες χώρες, οι αντιφατικές κινήσεις του Τραμπ έχουν θολώσει αρκούντως το τοπίο. Την περασμένη Δευτέρα δήλωσε επιδεκτικός σε εξαιρέσεις χωρών.
Οι αγορές αναθάρρησαν. Την Τετάρτη όμως έριξε τη βόμβα των δασμών 25% στα μη κατασκευαζόμενα στις ΗΠΑ αυτοκίνητα και εξαρτήματα. Επιπλέον, κάλεσε Ε.Ε. και Καναδά να μη διανοηθούν να αντιδράσουν από κοινού και να βλάψουν οικονομικά τις ΗΠΑ, γιατί θα τους επιβάλει δασμούς πολύ μεγαλύτερους των προβλεπόμενων.
Το αρχικό σχέδιο του Τραμπ ήταν η επιβολή ενιαίου παγκόσμιου συντελεστή 15%-25%, αδιακρίτως χωρών. Διαπρύσιος υποστηρικτής του, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ. Από τις διαρροές των τελευταίων ημερών από τον Λευκό Οίκο φαίνεται ότι αυτό μάλλον εγκαταλείφθηκε. H πλειονότητα των αναλυτών έχουν προσδιορίσει πλέον τρία πιθανά σενάρια.
Το επικρατέστερο αφορά την επιβολή αμοιβαίων δασμών 15%-25% σε όλα τα αγαθά, που θα διαφέρουν από χώρα σε χώρα, σε αυτές που μετέχουν στο club των «dirty-15». Είναι η ομάδα των χωρών (15% του συνόλου παγκοσμίως) με επίμονα εμπορικά πλεονάσματα απέναντι στις ΗΠΑ. Δηλαδή Κίνα, Ε.Ε., Μεξικό, Βιετνάμ, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Καναδάς, Ινδία.
Ειδικότερα για την Ε.Ε., οι Βρυξέλλες διέρρευσαν ότι η εντύπωση του επιτρόπου Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς από τις συναντήσεις του στην Ουάσινγκτον με τον Λούτνικ και τον εμπορικό αντιπρόσωπο Τζέιμισον Γκριρ είναι ότι οι «27» μάλλον θα βρεθούν προ ενός σταθερού δασμού σε όλα τα αγαθά, σίγουρα διψήφιου, πιθανότατα 20%-25%. Ολοι οι δασμοί θα είναι πρόσθετοι, επομένως θα αθροίζονται σε υπάρχοντες (π.χ. χάλυβα και αλουμινίου) και βέβαια στον δασμό 25% που επέβαλε ο Τραμπ για οποιαδήποτε χώρα αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Βενεζουέλα (Ισπανία και Ολλανδία).
Ενα δεύτερο σενάριο θέλει την επιβολή δασμών προς την Ε.Ε. να γίνει σε επίπεδο χώρας, είτε συνολικά είτε ανά προϊόν. Αυτό βολεύει την τακτική του Τραμπ του «διαίρει και βασίλευε», καθώς υπάρχουν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις-τακτικοί σύμμαχοί του, όπως κυρίως η Ουγγαρία, αλλά και η Ιταλία και η Σλοβακία. Στην άκρη υπάρχει και το σχέδιο του Γκριρ, οι εμπορικοί εταίροι να υποβάλλονται σε έρευνα πριν από την εφαρμογή δασμών. Αυτό όμως θα διαρκούσε έως και έξι μήνες.
Και ένα τρίτο, αλλά με σαφώς λιγότερες πιθανότητες, ενδεχόμενο είναι να εξαγγελθεί το πακέτο των αμοιβαίων δασμών συγχρόνως με νέους πρόσθετους ειδικούς οριζόντιους δασμούς στην ξυλεία, στους ημιαγωγούς και τα φαρμακευτικά προϊόντα. Ωστόσο, αυτό φαίνεται ότι θα γίνει αργότερα.
