ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διόρισε τον κ. Γιοχάνες Χαν (Johannes Hahn) ως ειδικό απεσταλμένο της για το Κυπριακό, σε μια κίνηση που υπογραμμίζει τη δέσμευση της ΕΕ για την επανένωση της Κύπρου σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις αρχές της ΕΕ.
Στο νέο του ρόλο, ο κ. Χαν θα αναφέρεται απευθείας στην πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και θα συνεργάζεται στενά με την προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την Κύπρο, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ. Η αποστολή του περιλαμβάνει την υποστήριξη των προσπαθειών για μια συνολική και διαρκή διευθέτηση του Κυπριακού, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών και την προετοιμασία του εδάφους για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Η επιλογή του Χαν, ενός έμπειρου Ευρωπαίου πολιτικού με μακρά θητεία ως Ευρωπαίος Επίτροπος σε κρίσιμους τομείς όπως η περιφερειακή πολιτική και ο προϋπολογισμός, θεωρείται σημαντικό βήμα που επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της ΕΕ να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό.
Η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, που πρόσφατα ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία της στην Κύπρο, θα συνεργάζεται στενά με τον Γιοχάνες Χαν, ενισχύοντας τη συντονισμένη προσπάθεια για την επίλυση του προβλήματος.
Συνολικά, η κίνηση αυτή της ΕΕ αντανακλά την πρόθεσή της να στηρίξει ενεργά την επανένωση της Κύπρου με βάση το πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και τις ευρωπαϊκές αξίες, σε μια περίοδο που η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά τη λύση του Κυπριακού ζήτημα μείζονος σημασίας για την ευρωπαϊκή σταθερότητα.
Το προφίλ του Γιοχάνες Χαν
Ο Αυστριακός Γιοχάνες Χαν γεννήθηκε το 1957. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και είναι μέλος του Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος (ÖVP) από το οποίο ξεκίνησε και την επαγγελματική του καριέρα στην πολιτική, αναλαμβάνοντας διάφορες θέσεις.
Ήταν ο άνθρωπος που συνέταξε το πρώτο ευρωπαϊκό μανιφέστο της νεολαίας του ÖVP, στην οποία ήταν αναπληρωτής Πρόεδρος. Υιοθέτησε μια σαφώς φιλοευρωπαϊκή θέση σε μια εποχή που πολλοί μέσα στο κόμμα είχαν αμφιβολίες για την ένταξη της Αυστρίας στην ΕΕ.
Στην προσωπική του ζωή διατηρεί χαμηλό προφίλ. Έχει κάνει δύο γάμους με συζύγους που δραστηριοποιούνταν σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Η σημερινή σύζυγός του είναι στέλεχος του FPÖ και πρώην Αντικαγκελάριος της Αυστρίας (2000-2003).
Ο Γιοχάνες Χαν ως Επίτροπος της ΕΕ, άφησε θετικό αποτύπωμα. Την περίοδο 2014-2019 είχε το χαρτοφυλάκιο για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τις Διαπραγματεύσεις Διεύρυνσης. Ενώ την περίοδο 2019-2024 ήταν Επίτροπος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση. Οι ρόλοι του περιλάμβαναν την εποπτεία των σχέσεων της ΕΕ με την Τουρκία και την αντιμετώπιση θεμάτων που σχετίζονται με την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένης της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Οι θέσεις του για την Τουρκία
Η στάση του Γιοχάνες Χαν απέναντι στην Τουρκία ήταν σύνθετη, διαμορφωμένη από τον ρόλο του στη διαχείριση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας κατά την περίοδο των τεταμένων δεσμών. Οι δηλώσεις του αντικατοπτρίζουν συχνά μια κριτική αλλά ρεαλιστική προσέγγιση.
O Χαν καλούσε συχνά την Τουρκία να σεβαστεί την κυριαρχία της Κύπρου, ιδιαίτερα σε σχέση με τις διαμάχες για την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου. Για παράδειγμα, το 2014, προέτρεψε την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να αποφύγει ενέργειες ή δηλώσεις που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τις εντάσεις με την Κύπρο.
Επίσης, εξέφρασε αμφιβολίες για τις προοπτικές ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ υπό την ηγεσία του Ερντογάν. Το 2017, δήλωσε πως η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ ήταν «μη ρεαλιστική» λόγω της οπισθοδρόμησης της δημοκρατίας και ζήτησε επανεκτίμηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.
Ωστόσο, παρά τις επικρίσεις του, ο Γιοχάνες Χαν υποστήριξε τη συνέχιση του διαλόγου με την Τουρκία. Υποστήριξε τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό και τόνισε την ανάγκη αντιμετώπισης θεμάτων όπως η ειρηνευτική διαδικασία για τους Κούρδους και η απειλή του PKK, υποδεικνύοντας μια ισορροπημένη προσέγγιση για τη διατήρηση της συνεργασίας.
Οι θέσεις του για το Κυπριακό
Η προσέγγιση του Γιοχάνες Χαν στο τουρκοκυπριακό ζήτημα επικεντρωνόταν στην υποστήριξη μιας λύσης για το Κυπριακό, διατηρώντας παράλληλα τις αρχές της ΕΕ.
Υποστήριξε σταθερά τις διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για τη διευθέτηση του Κυπριακού. Το 2015, εξέφρασε αισιοδοξία για τις συνομιλίες, δηλώνοντας: «Δεν υπάρχει ανάγκη να σκεφτούμε το Σχέδιο Β, το Σχέδιο Α πρέπει να πετύχει», αναφερόμενος σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.
Καλούσε επανειλημμένα την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των διαφωνιών για την ΑΟΖ, ευθυγραμμιζόμενος με τη θέση της ΕΕ ότι οι ενέργειες της Τουρκίας παραβίαζαν το διεθνές δίκαιο.
Ως Επίτροπος, ο Χαν επόπτευε προγράμματα της ΕΕ που είχαν στόχο την υποστήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, γεγονός που οι Βρυξέλλες ερμηνεύουν ως μια εποικοδομητική προσέγγιση για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στη βόρεια Κύπρο χωρίς να υποστηρίζει την πολιτική της απόσχιση.
Σημειώνεται ότι, η ΕΕ διαθέτει έναν ειδικό χρηματοδοτικό κανονισμό για την υποστήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, κυρίως για τη διευκόλυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης και την προετοιμασία για πιθανή επανένωση.
Το 2009, για παράδειγμα, χορηγήθηκε βοήθεια μέσω αυτού του πλαισίου για τη στήριξη πρωτοβουλιών όπως η Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (CMP). Η χρηματοδοτική υποστήριξη δεν ήταν άμεση χρηματοδότηση προς την τουρκοκυπριακή διοίκηση, αλλά διοχετευόταν μέσω έργων που διαχειρίζεται η ΕΕ για τη βελτίωση υποδομών, εκπαίδευσης και κοινωνίας των πολιτών, με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
www.ertnews.gr
