Στην τελετή αποκαλυπτηρίων της Κιβωτού Εθνικής Μνήμης στον περιβάλλοντα χώρο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας παρέστησαν ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Νικήτας Κακλαμάνης, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, οι πρώην Πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής, Αντώνης Σαμαράς, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, υπουργοί, βουλευτές όλων των κομμάτων, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων με επικεφαλής τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη, οι πρώην Υπουργοί Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και Ευάγγελος Αποστολάκης. Στην τελετή έλαβαν, επίσης, μέρος η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχάλης Πικραμένος, η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη, ο Γενικός Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σταμάτης Πουλής, ο Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων Χριστόφορος Σεβαστίδης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Στρατιωτικός Δικαστής Γ’ Ευαγγελία Γάκη. Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης, πάνω στην οποία έχουν λαξευτεί όλα τα ονόματα των υπέρ Πατρίδας μας πεσόντων, αποτελεί έργο του Καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστα Βαρώτσου και εντάσσεται στο συνολικό έργο «Ανάπλασης του Περιβάλλοντος Χώρου του ΥΠΕΘΑ». Εκτός από την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, η «Ανάπλαση του Περιβάλλοντος Χώρου του ΥΠΕΘΑ» περιλαμβάνει τη φύτευση δύο αλσυλλίων ελαιών δεξιά και αριστερά του Μνημείου, τη δημιουργία νέας βιοκλιματικής όψης του Υπουργείου, την ανακαίνιση του χώρου υποδοχής των Υπουργών και των εκλεκτών ξένων προσκεκλημένων, την κατασκευή κτιρίου Ηλεκτρονικού Πολέμου και υπόγειου χώρου στάθμευσης στα πρότυπα της Βουλής των Ελλήνων. Σημειώνεται πως το μεγαλύτερο τμήμα του κόστους τους θα καλυφθεί από ιδιωτικές δωρεές.
«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία από την προσπάθεια του «έργω ή λόγω» εγκωμίου το οποίο οφείλεται στους πεσόντες υπέρ της Πατρίδας. Η δυσχέρεια συνίσταται στην αδυναμία των λόγων και των έργων των ζώντων να εκφράσουν τον “αγήρων” έπαινον στους νεκρούς. 25 αιώνες πριν ο Περικλής στον Επιτάφιο αιτιολόγησε τη θυσία των νεκρών της Αθηναϊκής Δημοκρατίας με το μεγαλείο της Πόλης, την οποία δημιούργησαν και την οποία υπερασπίστηκαν. Δεν έχουμε φθάσει ακόμη σε σημείο μεγαλείου», είπε ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας στον χαιρετισμό του. Και πρόσθεσε: «Αποκαλύπτουμε σήμερα το εγκώμιο στους 121.692 νεκρούς των πολέμων της Ελλάδας. Το Μνημείο της ευγνωμοσύνης των Ενόπλων Δυνάμεων στους νεκρούς τους. Πλαισιώνεται από δύο αλσύλλια με 25 και 28 ελιές, συμβολισμός που παραπέμπει στην 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου. Άλλα 400 δέντρα φυτεύθηκαν στο άλσος του Υπουργείου. Αυτά συμβολίζουν τα 400 χρόνια του οθωμανικού ζυγού. Κι έχουμε μπροστά μας πιστεύω ένα λαμπρό έργο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Ένα διαυγές εγκώμιο. Δημιουργημένο από το ταλέντο του κορυφαίου γλύπτη Κώστα Βαρώτσου. Ως έργο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, η Κιβωτός ενδεικνύει πως η θυσία οδηγεί τις ψυχές από το έδαφος της Ελλάδας στον ουρανό της Πατρίδας μας. Φιλοδοξεί να συνιστά το διαχρονικό προσκλητήριο τους, ως διαρκώς παρόντων και ζώντων στην εθνική μνήμη. Διότι είναι διαχρονικά παρών και διαχρονικά ζων όποιος πότισε με το αίμα του το δέντρο της ελληνικής ελευθερίας. Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης συνιστά διαυγές στοιχείο της ανάτασης των ψυχών και της αλήθειας του Ελληνισμού. Γιατί αλήθεια στην ελληνική γλώσσα είναι η άρνηση της λήθης, της λησμονιάς. Δηλαδή η διατήρηση της μνήμης. Αυτή η διατήρηση της μνήμης των νεκρών στις ψυχές των ζώντων συνιστά τη μόνη δυνατή αιωνιότητα για τον άνθρωπο.»
Ολοκλήρωσε τον χαιρετισμό του ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας με τα εξής: «Τα ταυτοτικά στοιχεία της νέας Ελλάδας είναι γνωστά: Πατρίδα – Γλώσσα – Παραδόσεις – Θρησκεία -Οικογένεια. Αυτά είναι. Αυτοί είμαστε. Υπέρ αυτών η θυσία. Και δι’ αυτών η αθανασία. Η νέα Ελλάδα αναγεννήθηκε με αγώνες και η ύπαρξη του νέου Ελληνισμού σφυρηλατήθηκε με το αίμα των Ελλήνων που τιμάμε σήμερα. Κι η μνήμη τους ζει εσαεί στις καρδιές όλων των πραγματικών Ελλήνων, των θεματοφυλάκων των εθνικών παραδόσεων. Εν πλήρει επίγνωση της προσωπικής μου ανεπάρκειας, κλείνω δανειζόμενος τα λόγια του Στρατηγού Κωνσταντίνου Νίδερ από την Ημερήσια Διαταγή του Α΄ Σώματος Στρατού την 20η Μαΐου 1919: «Τελευτών, αποκαλύπτομαι νοερώς και ευλαβές κλίνω το γόνυ προ των αγνώστων ταφών των [εν Μεσημβρινή Ρωσία] πεσόντων ενδόξων νεκρών μας, ων το τίμιον και πολύτιμον αίμα επότισε δαψιλώς το δένδρον της ελληνικής Ελευθερίας και συνέπηξε το οικοδόμημα της Μείζονος Ελλάδος. Αιωνία ευγνωμοσύνη εις τους πεσόντας!»
Έχει ενδιαφέρον η αναφορά του ΥΕΘΑ Ν. Δένδια, στην Ημερήσια Διαταγή Σώματος Στρατού την 20η Μαΐου 1919, υπό την έννοια, ότι μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί. Παραθέτουμε επιγραμματικά το ιστορικό πλαίσιο. Το 1919 πραγματοποιήθηκε εκστρατεία του Ελληνικού Στρατού στη Μεσημβρινή Ρωσία , σημερινή κατεχόμενη Ουκρανία από τον ρωσικό στρατό, υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Κωνσταντίνου Νίδερ (Από οικογένεια βαυαρικής καταγωγής που είχε έρθει στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων και συνέχισε στρατιωτικές σπουδές στη Γερμανία). Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι (Αντάντ) επενέβησαν στον εμφύλιο που ξέσπασε στη Ρωσία ανάμεσα στους Μπολσεβίκους (Κόκκινος Στρατός) και τους αντι-Μπολσεβίκους (Λευκοί). Στόχος τους ήταν η υποστήριξη των Λευκών και η αποτροπή της εξάπλωσης του κομμουνισμού (των μποσελβίκων) στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, η Γαλλία, που είχε μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στη Ρωσία, ζήτησε από την Ελλάδα να στείλει στρατεύματα. Η Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Ελευθέριου Βενιζέλου, συμφώνησε να συμμετάσχει στην εκστρατεία, επιδιώκοντας να ενισχύσει τη θέση της στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τη Μικρά Ασία. Έτσι, στάλθηκε εκστρατευτικό σώμα περίπου 23.000 ανδρών, που είναι αριθμητικά το μεγαλύτερο εκστρατευτικό Σώμα στην ελληνική στρατιωτική ιστορία που στάλθηκε εκτός Ελλάδας. Οι ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην Οδησσό τον Ιανουάριο του 1919. Η εκστρατεία απέτυχε παταγωδώς, καθώς οι Σύμμαχοι εγκατέλειψαν την περιοχή. Η Ελλάδα υπέστη σημαντικές απώλειες, με περίπου 520 νεκρούς, πάνω από 1.000 τραυματίες και περίπου 2 χιλιάδες αγνοούμενοι! Το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα στη Μεσημβρινή Ρωσία ήταν αυτό που, μετά την αποχώρησή του από την Οδησσό, μεταφέρθηκε και αποβιβάστηκε στη Σμύρνη, για να συμμετάσχει στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Μετά την αποχώρηση από την Ουκρανία, ο Στρατηγός Κ. Νίδερ ηγήθηκε της απόβασης του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη στις 2 Μαΐου 1919, στο πλαίσιο των αποφάσεων της Συνδιάσκεψης των Παρισίων. Συνεπώς, υπάρχει μια άμεση συνέχεια μεταξύ της εκστρατείας στην σημερινή Ουκρανία τότε Μεσημβρινή Ρωσία και της μικρασιατικής εκστρατείας με σημείο αναφορά, ότι στην Ρωσία η Ελλάδα υπέστη πανωλεθρία από τους μποσελβίκους , ενώ η απόβαση στην Σμύρνη είχε ως κατάληξη την συντριβή του Ελληνικού Στρατού από τον Κεμάλ και την Μεγαλύτερη Τραγωδία του Ελληνισμού.
Χρήστος Καπούτσης
