“Η έκθεση Letta αφορά το μέλλον της ενιαίας αγοράς, ‘‘ Much more than a Market ’’, την οποία εκπόνησε για λογαριασμό των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε..
“Οι ΗΠΑ θέλουν μια ενωμένη Ευρώπη με ένα ισχυρό ευρώ απέναντι σε ένα ισχυρό δολάριο
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κύριε Letta,
Θα ήθελα με την σειρά μου να σας ευχαριστήσω για την παρουσίαση της έκθεσής σας σχετικά με το μέλλον της ενιαίας αγοράς, η οποία μαζί με την έκθεση του κ. Μάριο Ντράγκι ενδεχομένως να διαμορφώσουν τις βασικές πολιτικές που θα ακολουθήσει η ΕΕ τις επόμενες δεκαετίες.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στην αρχή της έκθεσης σας: «Η Ενιαία Αγορά γεννήθηκε σε έναν μικρότερο κόσμο και ότι πρέπει να μετατραπεί σε κάτι «πολύ μεγαλύτερο από μια απλή αγορά».
Με βάση αυτή την πραγματικότητα, η έκθεση δεν περιορίζεται στενά σε απόψεις για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς αλλά επεκτείνεται σε προτάσεις για τα περισσότερα από τα πεδία δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται να διευρυνθεί η Ενιαία Αγορά και να συμπεριλάβει τους τομείς των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας, της αμυντικής βιομηχανίας και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Προτείνει την ανάγκη προσθήκης της έρευνας, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης στον πυρήνα της εσωτερικής αγοράς, με κεντρικό πυλώνα τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Γνώσης, δηλαδή μιας κεντρικής, ψηφιακής πλατφόρμας που να παρέχει πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα, βάσεις δεδομένων και εκπαιδευτικά υλικά.
Προχωρεί ακολούθως στην αναζήτηση τρόπων χρηματοδότησης των στρατηγικών στόχων της Ένωσης με κύριο στόχο την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση υποστηρίζει μια καίρια αλλαγή: τη δημιουργία μιας Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων ώστε να αξιοποιηθούν για επενδύσεις τα 33 τρισεκατομμύρια ευρώ ιδιωτικών αποταμιεύσεων στην Ε.Ε.
Η έκθεση Λέτα καταλήγει με τη διαπίστωση ότι ο δυναμισμός και η αποτελεσματικότητά της ΕΕ παρεμποδίζονται σήμερα σημαντικά από μια σειρά παραγόντων, κυρίως από τον υπερβολικό κανονιστικό φόρτο και τη γραφειοκρατία.
Επίσης στην Έκθεση του κ. Μάριο Ντράγκι, η οποία επί της ουσίας είναι συμπληρωματική της έκθεσης του κ. Λέτα, αναφέρεται ότι ενωμένη Ευρώπη αντιμετωπίζει μια «υπαρξιακή πρόκληση». Προκειμένου η ΕΕ να βγει από το τέλμα της χαμηλής παραγωγικότητας και της ισχνής ανάπτυξης, που την κάνει να υστερεί σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα στη διεθνή κατάταξη, χρειάζεται να επενδύσει επιπλέον 800 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή έως και 5% του ΑΕΠ της.
Διαβάζοντας κανείς τις δύο εκθέσεις, αυτό που αποκομίζει είναι ότι η ΕΕ έχει αργήσει πάρα πολύ να διαγνώσει τις αδυναμίες της ειδικά στους τομείς της καινοτομίας, της χαμηλής παραγωγικότητας και της ανάπτυξης, πόσο μάλλον να λάβει δραστικά μέτρα για να ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση.
Πιστεύω ότι η υλοποίηση των προτάσεων των δύο Εκθέσεων θα είναι πραγματικά πολύ δύσκολη υπόθεση για αρκετούς λόγους.
Η πολιτική ενοποίηση στην ΕΕ δεν έχει προχωρήσει σημαντικά σε ορισμένους τομείς, παραμένει ημιτελής και χαρακτηρίζεται από μεγάλες προκλήσεις που συνεχώς αναβάλλεται η ανάληψή τους, όπως:
- Πολλά κράτη-μέλη αντιστέκονται στη μεταφορά περισσότερων εξουσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διατηρώντας σημαντικές αρμοδιότητες σε ζητήματα όπως η άμυνα και η φορολογία.
- Οι αποφάσεις στην ΕΕ συχνά απαιτούν ομοφωνία, κάτι που καθυστερεί την πρόοδο σε κρίσιμους τομείς, όπως η εξωτερική πολιτική.
Θα ήθελα να αναφέρω μερικές αδυναμίες της Έκθεσης που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη:
- Έλλειψη Συγκεκριμένων Στρατηγικών Υλοποίησης. Οι προτάσεις της έκθεσης μπορεί να παραμένουν σε επίπεδο θεωρητικών κατευθύνσεων, χωρίς να συνοδεύονται από συγκεκριμένα σχέδια εφαρμογής. Κάτι τέτοιο θα έχει ως συνέπεια την δυσκολία υιοθέτησης των προτάσεων από τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
- Υπερβολική Φιλοδοξία. Οι προτάσεις ενδέχεται να είναι υπερβολικά φιλόδοξες, με στόχους που υπερβαίνουν τις πολιτικές και οικονομικές δυνατότητες της ΕΕ.
- Υποεκτίμηση Κοινωνικών και Πολιτικών Κινδύνων. Ενδέχεται να παραβλέπονται οι κοινωνικές αντιδράσεις, όπως ο ευρωσκεπτικισμός και οι πολιτικές επιπτώσεις από τη δυσπιστία των πολιτών απέναντι στην ΕΕ.
Οι πολίτες πλέον έχουν αφυπνιστεί και αντιδρούν στην ισοπέδωση της πολιτιστικής και της χριστιανικής ταυτότητας της ΕΕ, ενώ αντιδρούν στην πληθυσμιακή αλλοίωση της με λαθρομετανάστες που δεν επιθυμούν την ενσωμάτωση τους, προτάσσοντας την ισλαμική τους ταυτότητα.
- Ελλιπής Αντιμετώπιση Γεωπολιτικών Παραγόντων. Η έκθεση δεν δίνει αρκετή έμφαση στις εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ, όπως ο εμπορικός ανταγωνισμός με ΗΠΑ και Κίνα. Ήδη με την προεδρία Τραμπ περιμένουμε να δούμε την εμπορική πολιτική που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ και κυρίως αν θα επιβάλλουν εμπορικούς δασμούς, σε ποιους τομείς και σε ποια ύψη.
- Στις προτάσεις της έκθεσης δεν περιλαμβάνεται ιδιαίτερο κεφάλαιο για την Κοινή Άμυνα και το απαραβίαστο των συνόρων της ΕΕ, κάτι που αφορά ιδιαιτέρως την Ελλάδα και την Κύπρο.
- Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στην υπογεννητικότητα που αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά δη προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις. Χώρες όπως η Γαλλία και η Σουηδία έχουν υψηλότερους δείκτες γονιμότητας (1,8-2,0) λόγω στοχευμένων πολιτικών, ενώ άλλες, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, και η Ελλάδα, βρίσκονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (1,2-1,4).
Η υπογεννητικότητα αποτελεί πολυδιάστατο ζήτημα που απαιτεί συνολική προσέγγιση, καθώς συνδέεται άμεσα με το μέλλον της ΕΕ και τη βιωσιμότητα των κοινωνικών της συστημάτων.
Θα έπρεπε η έκθεση Λέτα στα προτεινόμενα πεδία δράσης της ΕΕ, να περιλάβει ιδιαίτερο κεφάλαιο με πολιτικές κατά της υπογεννητικότητας, κάτι που δυστυχώς δεν υπάρχει. Η υποκατάσταση του γηγενούς πληθυσμού της ΕΕ με λαθρομετανάστες δεν μπορεί να είναι η λύση του δημογραφικού προβλήματος, ήδη βλέπουμε τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούνται σε αρκετές χώρες της ένωσης.
Στη δευτερολογία του ο κύριος Letta, έκανε αναφορά στη τοποθέτηση του Ανδρέα Βορύλλα, λέγοντας τα εξής : «Επίσης, άκουσα με πολύ ενδιαφέρον τον κ. Βορύλλα που μου είπε ότι οι προτάσεις μου είναι πολύ αφηρημένες, γιατί ξέρω πολύ καλά ότι το ζήτημα είναι περίπλοκο και είναι δύσκολο να βρούμε την ισορροπία μεταξύ των αξιών και το πώς να είμαστε αρκετά συγκεκριμένοι ».
Ανδρέας Βορύλλας
